සම්මුඛ සාකච්ඡාවක දී "සූදානම් වීම" (preperration) වැදගත්ම සාධකයයි.

සම්මුඛ සාකච්ඡාවක දී "සූදානම් වීම" (preperration) වැදගත්ම සාධකයයි.

සම්මුඛ සාකච්ඡාවක් කිරීම සඳහා හොඳ අත්දැකීමක් සහ ඒ පිළිබඳ මනා අවබෝධයක් තිබීම අත්‍යාවශ්‍ය කාරණයකි. සම්මුඛ සාකච්ඡාවක් යනු කුමක්ද යන්න බිම සී මෙහිදී මුහුණට මුහුණ මුණ ගැසී සිදු කරනු ලබන සාකච්ඡාවක් (Conversation) ලෙස සඳහන් කළ හැක. එපමණක් නොව පාර්ශව දෙකක් හෝ කිහිපයක් අතර මුහුණට මුහුණලා කෙරෙන තොරතුරු හුවමාරුවක් ලෙස ද සඳහන් කළ හැක. ක්ෂණික ප්‍රතිපෝෂණයක් ලැබෙන ප්‍රශ්නවලියක් වශයෙන් ද සඳහන් කළ හැක.

An interview is a essentially structured conversation where one participant ask questions and the other provide answers. 

ඒ අනුව සමඟ සාකච්ඡාවක් සිදු කිරීම සඳහා කිසියම් අරමුණක් තිබිය යුතුය. (Conversation with the purpose) ප්‍රධාන වශයෙන් සිදු කිරීමට බලාපොරොත්තු වන සාකච්ඡාවක් උදෙසා අරමුණක් තිබිය යුතුය.

ඒ අනුව සම්මුඛ සාකච්ඡාවක් යනු කිසියම් අරමුණක් සාධනය කර ගැනීම සඳහා පවත්වනු ලබන සංවිධානමය සාකච්ඡාවකි.  එහිදී මෙවැනි සම්මුඛ සාකච්ඡාවක් ආරම්භ කිරීමේදීත් සූදානම් වීම (preperration) වැදගත්ම සාධකයකි. 

සම්මුඛ සාකච්ඡාවක් සඳහා සූදානම් වීම භක්තියෙන් සහගත ක්‍රියාවලියක් ලෙස සඳහන් කළ හැකිය අද්‍යතනය වන විට මුහුණට මුහුණ (face to face) ක්‍රියාවලියෙන් ම ඉදිරි ඉන් ඔබ්බට ගොස් නව තාක්ෂණය හමුවේ විවිධ ආකෘති නිර්මාණය වී ඇත (eg- Skype interviews , zoom) නමුත් සමස්ත වශයෙන් ගත් ගත් කල සූදානම්වීම සම්මුඛ සාකච්ඡාවක දී මුඛය ක්‍රියාවලිය බවට පත්වේ. 

සම්මුඛ සාකච්ඡාව සිදුකිරීමේදී  සාර්ථකත්වයේ කුළුණු ත්‍රිත්වය (three keys of preperration) වැදගත් වේ. එනම් 

1step preparation

2step  preparation 

3step preparation 

සම්මුඛ සාකච්ඡා ක්‍රියාවලිය පුරාවට පෙර සූදානම් වීම වැදගත් වේ. විශේෂයෙන්ම සම්මුඛ සාකච්ඡාවක දී පචාවකදී පෙර සූදානම මගින් වඩාත් පලදායී ප්‍රශ්න ඇසීමට සම්මුඛ සාකච්ඡාව මෙහෙයවන්නාට   හැකිවේ. එවැනි සමග සාකච්ඡාවක් ග්‍රහක අවධානයෙන් ගිලිහී නොයනු ඇත. 

සම්මුඛ සාකච්ඡාව සඳහා පූර්ව සූදානම් වීමේ දී සම්මුඛ සාකච්ඡාව මෙහෙයවන්න තුළ සම්මුඛ සාකච්ඡාවේදී සාකච්ඡා කිරීමට බලාපොරොත්තු වන්නා වූ විෂය පථය සම්බන්ධයෙන් පුළුල් අවබෝධයක් සහ මනා දැනීමක් අත්‍යවශ්‍ය වීම සමස්ත සම්මුඛ සාකච්ඡාවේ ඵලදායීතාවයට හේතුවනු ඇත. 

එමෙන්ම සම්මුඛ සාකච්ඡාව සිදු කරනු ලබන්නේ කාත් සමග ද සමඟ ද යන්න මෙහිදී වැදගත් වේ. ඒ සඳහා යොදා ගන්නා පුද්ගලා අදාළ ක්ෂේත්‍රය පිළිබඳ ව මනා අවබෝධයක් ද තිබිය යුතු වන අතර ඔහු ක්ෂේත්‍රයේ සම්බන්ධයෙන් ප්‍රවීණයෙක් (Expert)  වීම වැදගත් කාරණයකි. සම්මුඛ සාකච්ඡාව සිදුකිරීම සඳහා සුදුසු වේලාවක් සූදානම් කර ගැනීම පෙර සූදානම දී අවධානය යොමු කළ යුතුය. එමෙන්ම සාකච්ඡාවට යොදා ගන්නා කාරණාවන් පිළිබඳව අවධානය යොමු කළ යුතුය. එනම් අදාළ අරමුණට අදාළව තොරතුරු ලබාගත හැකි ආකාරයෙන් ඇසීමට බලාපොරොත්තු වන්නා වූ ප්‍රශ්න ගොනු කර ගැනීම වැදගත් වේ විශේෂයෙන්ම ප්‍රජාව මොහුගෙන් කුමක්ද බලාපොරොත්තු වන්නේ යන්න සම්බන්ධයෙන් පුළුල් අවබෝධයකින් යුතුවකටයුතු කිරීමට  සම්මුඛ සාකච්ඡා මෙහෙයවන්නා  අවධානය යොමු කරමින් සම්මුඛ  සාකච්ඡාවට පෙර සූදානම් වීම වැදගත්ය. 

සම්මුඛ සාකච්ඡාව සිදුකරන අතරතුරදී සම්මුඛ සාකච්ඡාවට සහභාගී වන්නාගේ ශාරීරික භාෂාව (body language) කෙරෙහි අවධානය යොමු කිරීම වැදගත් වේ. එමෙන්ම සම්මුඛ සාකච්ඡාවට සහභාගී වන්නා දෙන පිළිතුරු හරහා නව ප්‍රශ්න ගොඩ නගමින් නව තොරතුරු ලබාගත යුතු අතර ඒ සඳහා පෙර සූදානමින් දී වඩාත් ඵලදායී ආකාරයට සූදානම් වීම වැදගත් වේ එසේම ඇහුම්කම් දීම (listening)  වැදගත් කාරණාවකි. 

ඉන්පසුව සම්මුඛ සාකච්ඡාව සඳහා Interview techniques භාවිතා කරමින් සමග සමග සාකච්ඡා විදිහට ගලාගෙන යෑම සිදු කළ යුතුය. Concentration and listing මෙහිදී වැදගත් වේ. සමස්ත අවධානය සම්මුඛ සාකච්ඡාවක් භාජනය වන්නාට ලබාදිය යුතුයි සම්මුඛ සාකච්ඡාව මෙහෙයවන අතරතුර සම්මුඛ සාකච්ඡාව අවසානයේ ද සූදානම් වීම යන කාරණය බෙහෙවින් වැදගත් වේ.  සවන්දීම ප්‍රධාන අංගයක් වනු ඇත ප්‍රශ්න ජාතික මනෝ විශ්ලේෂක මිචෙල් චියෝන් සමන් දෙන ආකාර ත්‍රිත්වයක් සඳහන් කරන ලදී.

casual listening 

semantic listening 

Reduce listening 

casual lestening හෙවත් ආපතික ශ්‍රවණය මගින් යමක් කරමින් අහු කම් දෙය හැකිය semanthi හෙවත් අර්ථ විචාරක ශ්‍රවණය මගින්, එනම් නිදසුන් ලෙස කෘෂිකර්ම කාර්මික ක්ෂේත්‍රය පිළිබඳව සාකච්ඡා කිරීමේ දී එම ක්ෂේත්‍රයට අදාළ පාරිභාෂික වචන මාලාවක් ඇත. එමින් සාකච්ඡාවට අර්ථ ගොඩ නංවා ගත හැක. ඒ සදහාද පෙර සූදානම් යන කාරණය බෙහෙවින් වැදගත්ය. 

reduce listening ඌනිත ශ්‍රවණය එනම් යම් යම් අවශ්‍යතා කාරණා පිළිබඳව පමණක් අවධානය යොමු කරයි. නිදසුන් ලෙස ගීතයක පද මාලාවට අවධානය යොමුකිරීම හැඳින්විය හැක. 

මෙලෙස අදාළ තොරතුරු සමඟ සාකච්ඡාව තුළ ගුරු කර කරගැනීමේදී සමස්ත සම්මුඛ සාකච්ඡාව පුරාවට සූදානම් වීම යන කාරණාව හරහා අවධානය යොමු කළ හැකිය ඒ අනුව 

praparation 

concentration

listening 

යනාදී සංකල්ප ත්‍රිත්වය සූදානම් වීම යන සංකල්පය තුළ අන්තර්ගත වේ. විශේෂයෙන්ම සම්මුඛ සාකච්ඡාවක් තුළ ප්‍රශ්න ඇසීම් එහිදී ප්‍රශ්න ඇසීම කාරණාව සිදුකළ යුත්තේ කියවන අසන පාඨකයා වෙනුවෙන් ය එහිදී සම්මුඛ සාකච්ඡාවකට සූදානම් වීම තුළ 

listening carefully 

Contact book buid up

Blind date 

යනාදී කාරණාවන් සම්බන්ධයෙන් අවධානය යොමු කළ යුතුය. Blind date යනුවෙන් සඳහන් කරන්නේ, වෙනත් කාරණාවන් පිළිබඳව නොව අදාළ කාරණාව පිළිබඳව පමණක් සිතීමයි. 

විශේෂෙන්ම පර්යේෂණ (research) සම්මුඛ සාකච්ඡාවට සූදානම් වීම තුළ දී වැදගත් කාරණාවකි. 

research යනු නැවත සොයා බැලීමකි එසේ නැතිනම් පවතින කරුණු තොරතුරු පිළිබඳව නැවත සොයා බැලීමක් කිරීමකි.  පවතින කරුණු තොරතුරු පිළිබඳව නැවත සොයා බැලීමක් කිරීමකි. පවතින දැනුම (existing knowledge) උපකල්පනයක් තිබිය හැක. සම්මුඛ සාකච්ඡාවක් සිදු කිරීමට ප්‍රථම පර්යේෂණ සිදුකිරිම සිදුකිරීම මගිම මගින් අදාළ සම්මුඛ සාකච්ඡාව මඟින් අරමුණු සාක්ෂාත් කර ගැනීමටත් අහන බලන ශ්‍රාවකයා පාඨකයා ප්‍රේක්ෂකයා වෙනුවෙන් ඔවුන් අපේක්ෂා කරනු ලබන තොරතුරු මනාව ලබා ගැනීමේ හැකියාව සම්මුඛ සාකච්ඡාව මෙහෙයවන්නට ලැබේ විශේෂයෙන්ම research හරහා සම්බන්ධ කුසලතා මනාව යොදා ගනිමින් එය කළ යුතුය. එය සඳහා පෙර සූදානම අත්‍යවශ්‍ය වේ. research  සඳහා සූදානම් වීමේ දී  ඒ පිළිබඳව මනා අවබෝධයකින් යුතුව කටයුතු කළ යුතුය. 

කසුනි විජේසිංහ 

ගුවන්විදුලිය , රූපවාහිනිය , පුවත්පත සහ නව මාධ්‍යන්හි සම්මුඛ සාකච්ඡාවක් මෙහෙයවන්නෙකු සතු විය යුතු ගුණාංග.

ගුවන්විදුලිය , රූපවාහිනිය , පුවත්පත සහ නව මාධ්‍යන්හි සම්මුඛ සාකච්ඡාවක් මෙහෙයවන්නෙකු සතු විය යුතු ගුණාංග. 

සම්මුඛ සාකච්ඡා ප්‍රවර්ගයන් ගණනාවක් මාධ්‍යමය ක්‍රියාවලිය තුළ හඳුනාගත හැකිය කිසියම් අරමුණක් සඳහා මෙන්ම ජනතාව අපේක්ෂා කරනු ලබන තොරතුරු ලබා ගැනීම උදෙසා මෙලෙස සම්මුඛ සාකච්ඡා පැවැත්වීම සිදුවේ. "Conversation with the purpose" යන කාරණාව මෙම සම්මුඛ සාකච්ඡාව තුළ භාවිත කළ යුතුය. මෙම සම්මුඛ සාකච්ඡාවන් මුද්‍රිත මාධ්‍ය තුළ මෙන්ම විද්‍යුත් මාධ්‍ය තුළ ද මැනවින් ක්‍රියාත්මක වන අතර ගුවන් විදුලි රූපවාහිනිය පවත් පත්තර එවැනි මාධ්‍ය මෙන්ම නව මාධ්‍ය සම්මුඛ සාකච්ඡාවක් මෙහෙයවන්න සතුව විශේෂ ගුණාංග සමුදායක් තිබීම වැදගත් වේ. එවැනි ගුණාංග අනුගමනය කිරීම හරහා අදාළ සමඟ සාකච්ඡාව සාර්ථකව නිම නිම කිරීමට සම්මුඛ සාකච්ඡාව මෙහෙයවන්නාට හැකිවේ. 

ප්‍රධාන වශයෙන් සමඟ සාකච්ඡා මෙහෙයවන්නා තුළ හොඳ අත්දැකීම් මෙන්ම සාකච්ඡා කිරීමට අපේක්ෂා කරන්නා වූ විෂය ක්ෂේත්‍රය සම්බන්ධයෙන් පුළුල් අවබෝධයක් තිබූ වැදගත් කාරණාවකි. මෙහි ප්‍රධාන කාරණාව වන්නේ ප්‍රශ්න ඇසීමයි. එම ක්‍රියාවලිය තුළ සම්මුඛ සාකච්ඡාව මෙහෙයවන්නා සතුව තිබිය යුතු ප්‍රධාන ගුණාංගයක් ලෙස (Principles object) කුසලතා සහිත ප්‍රශ්න කිරීම (Skill full questions) වැදගත් වේ. එම ප්‍රශ්න කිරිම මගින් සමග සමඟ සාකච්ඡාවේ අරමුණ සාකච්ඡා කර ගැනීමටත් ජනතාව අපේක්ෂා කරන්නා වූ තොරතුරු ලබා ගැනීමට ද හැකි විය යුතුය. 

ප්‍රශ්න අසන්නා සතුව එනම් සම්මුඛ සාකච්ඡාව මෙහෙයවන්න සතු පෞද්ගලික මත තිබිය හැකිය. (Opinions,attitudes) නමුත් සම්මුඛ සාකච්ඡා ක්‍රියාවලියට  (process) එම අදහස් මතිමතාන්තර තුළින් තීරණ සඳහා එළඹීම නොකළ යුතුය. 

එමෙන්ම සමඟ සාකච්ඡාවට ලක් වන්නා ව උත්තේජනය කළ යුතු අතරම ඔහු හෝ ඇයව හොඳින් නිරීක්ෂණය කිරීමට කටයුතු කළ යුතුය. එමඟින් සමග සාකච්ඡාවට සහභාගී වන්න කෙලෙස පිළිතුරු සැපයුවත් ශරීරය ලක්ෂණ හරහා එය එසේමද යන්න නිර්ණය කරගත හැක. 

ඒ අනුව තවදුරටත් සම්මුඛ සාකච්ඡාව මෙහෙයවන්න සතුව පහත සඳහන් කාරණාවන් සම්මුඛ සාකච්ඡාවට භාජනය වන්නා විසින් ඉදිරිපත් කරනු ලබන තොරතුරු සහ මතයන් කෙරෙහි නො තිබීම වැදගත් වනු ඇත. මෙය සම්මුඛ සාකච්ඡා මෙහෙයවන්නා සතු විය යුතු තවත් වැදගත් ගුණාංගයකි. 

Interest 

Opinion 

Attitude 

ගුවන් විදුලි වැඩසටහන් නිෂ්පාදන ක්‍රියාවලිය තුළ නිශ්පාදකයා විසින් මිනිස් කටහඬ (voice) සංගීතය (Music) සහ ශබ්ද ප්‍රයෝග (SFX) භාවිතයට ගනු ලබන ආකාරය

ගුවන් විදුලි වැඩසටහන් නිෂ්පාදන ක්‍රියාවලිය තුළ නිශ්පාදකයා විසින් මිනිස් කටහඬ (voice) සංගීතය (Music) සහ ශබ්ද ප්‍රයෝග (SFX) භාවිතයට ගනු ලබන ආකාරය

ගුවන් විදුලි වැඩසටහන් නිෂ්පාදන ක්‍රියාවලිය සරල ක්‍රියාවලියක් නොවනු ඇත. කිසියම් වැඩසටහනක් නිෂ්පාදනය කිරීමේ අදියර කීපයක් යටතේ සිදුවීමේදී  ඒ ඒ වැඩසටහන් මනාව ග්‍රාහක ආකර්ශනය  රඳවා තබාගැනීම යන කාරණය අධ්‍යතනය වන  විට විශාල අභියෝගයක් බවට පත්ව ඇත්තේ හතු පිපෙන්නාක් මෙන් ගුවන් විදුලි නාලිකාවන්  රැසක් බිහිවී තිබීම හා ගුවන්විදුලි වැඩසටහන් සමග අනිකුත් මාධ්‍යයන් තරඟකාරීත්වයක්  ලබා දෙන බැවිනි. කෙසේ වෙතත් ගුවන් විදුලිය අනිකුත් මාධ්‍යයට සාපේක්ෂ ව තරගකාරීත්වයක් ලබා දෙන බැවිනි. කෙසේ වෙතත් ගුවන් විදුලිය අනෙකුත් මාධ්‍යයන්ට සාපේක්ෂව තරගකාරී මාධ්‍යයක් වන බැවින් ග්‍රාහකයා රඳවා තබා ගැනීම උදෙසා විවිධාකාර උපක්‍රම වැඩසටහන් නිෂ්පාදකයන් විසින් සිදුකරනු ලබයි. ඒ තුළ ගුවන් විදුලි වැඩසටහන් නිෂ්පාදන ක්‍රියාවලිය තුළ නිශ්පාදකයා විසින් මිනිස් කටහඬ (voice)  සංගීතය (Music) සහ ශබ්ද ප්‍රයෝග (SFX) ඉතාම සූක්ෂ්මව යොදා ගන්නා ආකාරය හඳුනාගත හැක. 

ගුවන් විදුලි වැඩසටහන් නිෂ්පාදනයේ දී වැදගත්ම ප්‍රමුඛතම කාරණාව වන්නේ කටහඬයි(Voice). යම්කිසි ගුවන් විදුලි නාලිකාවක් සඳහා සමග පරීක්ෂණ පැවැත්වීමේදී ද කටහඬ ප්‍රමුඛ සාධකය බවට පත්වේ. නිවැරදි උච්චාරණය හඬ පාලනය කටහඬ උස් පහත් බව වැඩසටහන නිෂ්පාදනය තුළ බෙහෙවින් වැදගත් වේ. නිවැරදි උච්චාරණය හඬ පාලනය කටහඬ උස් පහත් බව වැඩසටහන් නිෂ්පාදනය තුළ බෙහෙවින් වැදගත් වනු ඇත. 

විශේෂයෙන්ම වැඩසටහන් සඳහා කටහඬ යොදා ගන්නා ආකාරය ඉතාමත් සුවිශේෂී වේ. නිදසුන් ලෙස ප්‍රවෘත්තිමය වැඩසටහන් සඳහා වඩාත් පාර්ශව දනවන පැහැදිලි ගැඹුරු හඬක් ප්‍රයෝජනවත් වන අතර නාට්‍යමය වැඩසටහන් සඳහා ඒ ඒ චරිතයට සුදුසු  කටහඬ යොදා ගනු ලබයි. 

එසේම විචිත්‍රාංග වැඩසටහන් වාර්තා වැඩසටහන් ආදී වැඩසටහන් හි  ග්‍රාහක සිත උද්දීපනය කර ගන්නා ආකාරයට කටහඬ භාවිතා කිරීම සිදුවේ. නිදසුන් ලෙස ටාසන් බාප්පා , පටි රෝල්  ,  අරා පැස්බරා වැනි ගුවන් විදුලි වැඩසටහන් තුළ කටහඬ භාවිතා කිරීම සුවිශේෂී හැකියාවන් හඳුනා ගත හැක. 

විශේෂයෙන්ම ගුවන් විදුලිය යනු චතුර කථන මාධයකි. මෙහිදී  සංගීතාත්මක කටහඬක් තිබීම ද අවශ්‍ය වේ. ශ්‍රාවකයෝ සංදේශය ග්‍රහණය කර ගන්නට එය ඉවහල් වනු ඇත.  කලකට පෙර විසූ ශ්‍රේෂ්ඨ ගුවන් විදුලි ඉදිරිපත් කරන්නෙකු වූ ජ්‍යෙප්රි වික්ස් පැවසූයේ ඔබේ කටහඬ සංගීත භාණ්ඩයක් ලෙස පවත්වාගෙන යන්න එයින් ගීත තනු වාදනය කරන්න යනුවෙනි. 

ගුවන් විදුලි මාධ්‍යයට ග්‍රාහකයා සමීප වීම උදෙසා උපකාර කරන්නාවූ ප්‍රධානතම මෙවලම වන්නේ කටහඬයි.එසේ වීම හේතුවෙන් කටහඬ විවිධාකාරයෙන් යුතුව ගුවන් විදුලිය තුළ භාවිත කළ හැකිය. කටහඬ විචිත්‍රවත් ලෙස ගුවන්විදුලි නාට්‍ය ද භාවිතා කරනු ලබයි. එවැනි ගුවන්විදුලි නාට්‍ය කිහිපයක් මෙසේය. 

උදා - සාගරය සේ ආදරේ 

          සේයා 

          මුවන් පැලැස්ස 

          අනුත්තරා 

           සිහින මන්දාකිණි 

ගුවන්විදුලි  වැඩසටහන් නිෂ්පාදන ක්‍රියාවලිය තුල සංගීතය (Music) ඉතාමත් වැදගත් සුසංයෝගයකි. සංගීතය යනු පෙරින් විස්තර කරන ලද කටහඬ උත්තේජනයට ප්‍රධාන සුසංයෝගයක් ලෙස සඳහන් කළ හැක. 

සංගීතය ගුවන්විදුලි වැඩසටහන් නිෂ්පාදන ක්‍රියාවලිය තුළ විවිධ කාරණාවන් හි දී යොදා ගනු ඇත. සංගීතය යනු ගුවන් විදුලි මාධ්‍යය තුළ ඉතාම ලාභදායී සුසංයෝගයකි. සියලුම වැඩසටහන් ප්‍රවර්ගයන් සඳහා සංගීත යොදාගනු ලබයි. Comming soon , jingles ආදිය සඳහා සදහා සංගීතය යොදා ගැනීම සිදුවේ. 

එමෙන්ම වැඩසටහන් තුළ අවස්ථානුකූලව භාවය ස්මතු කිරීම උදෙසා සංවේදය භාවිතා කරනු ලබයි. 

නිදසුන් ලෙස ගුවන් විදුලි නාට්‍යයක චරිතයක දුක්මුසු අවස්ථාවක් ග්‍රාහක හදවතට දැනෙන ලෙස උද්දීපනය කිරීම උදෙසා සංගීතය යොදා ගනු ලබයි. විශේෂයෙන්ම ගුවන් විදුලි වැඩසටහන් තුළ වැඩි වශයෙන් සංගීතමය වැඩසටහන් සඳහා අවකාශය සලසා ඇති ආකාරය හඳුනාගත හැකිය. 

උදා - hiru fm top 40 

          Sha fm top 20 

          Siyatha fm 20 twenty 

වැනි සංගීතමය  රේඩියෝ වැඩසටහන් හඳුනා ගත හැක. 

ඕනෑම රටක ගුවන්විදුලි මාධ්‍යයෙහි වැඩසටහන් ආකෘතිය සලසා බැලීමේදී සංගීතය වැදගත් තැනක් ගනී. ප්‍රතිශතයක් ලෙස ගත් කල ගුවන්විදුලි  විකාශන කාල වේලාවෙන් 50% ක් සංගීතය සඳහා වෙන් වී ඇත. 

නිදසුන් ලෙස මෙවැනි සංගීත  වැඩසටහන් උදෑසන දහවල් සැඳෑ රාත්‍රී ආදී කාලපරාසයන් සඳහා විවිධ වැඩසටහන් තේමාව යටතේ යොදාගනිමින් විකාශනය කරනු ලබයි. 

සංහතික මාධ්‍යයේ ප්‍රභවය හා විකාශය

සංහතික මාධ්‍යයේ ප්‍රභවය හා විකාශය

සංහතික මාධ්‍යයේ ප්‍රභවය හා විකාශය මානව  ප්‍රගමනයට  බලපාන ආකාරය

ප්‍රාග් ඓතිහාසික යුගයේ දී  මානවයා සිය සන්නිවේදන කටයුතු අවාචික සංඥා සංකේත යොදා ගනිමින් එකිනෙකා සමග සන්නිවේදනය කර ගන්නා ලදී. මානවයා තම දේශගුණික හා කාලගුණික තොරතුරු ශ්‍රාවකයෙකුට හෝ තමාට ම සන්නිවේදනය කර ගනු ලැබුවේ භාෂාවේ ප්‍රභවය ට පෙරාතුව සිට ය. එනම් ප්‍රාථමික සංඥා සංකේත ආරම්භ වී  වාචික සන්නිවේදනය ද බිහිවී දියුණු විය. මේ ජීව  විද්‍යාත්මකව හඳුන්වන්නේ උත්තේජන ප්‍රතිචාර තත්වයක් ලෙසය. මුල් කාලයේ දී  දී මෙහි පැවති අතිශය ප්‍රාථමික ස්වරූපයකි එනම් අංගචලන , විවිධ ශබ්ද ගිනිමැලය , වන සන්නිවේදන උපක්‍රමයි. එ නම් සතුන් භාවිතා කරමින් අතීතයේ පැවති දූත සන්නිවේදනය අඩබෙර , හූ කීම කොළඅතු ඒල්ලිම , ඝණ්ඨාව විවිධ පාට වර්ග වලින් කරනු ලැබූ සංඥා , හංවඩු ගැසීම ආදි ය ප්‍රාථමික සන්නිවේදන ස්වරූප යෙදී සන්නිවේදන කාර්යය ඉටු කරන්නට විය. තව දුරටත් අතීතයේදී අල්තමීරා ලැස්කෝ ගල් ගුහා ආදියෙහි අඳින ලද සිතුවම් පිළිබඳ විමර්ශනය කිරීමේ දී අතීතයේ ප්‍රාග් මානවයා තම සිතෙහි හටගත් සිතුවිලි සන්නිවේදනය හරහා අනිකාට ප්‍රකාශ කිරීමට ගත් උත්සාහය අගනේ ය. 

සංහතික මාධ්‍යයේ ප්‍රභවය පිළිබඳ විමසා බැලීමේදී වටහා ගත හැකි කරුණ නම් ඒ සැනකින් සංවර්ධනය නොවූවක් යන්නයි. අතීතයේ සිට වර්තමානය දක්වා ගමන් කිරීමේදී සංනිවේදනය යනු විවිධාකාරයෙන් වෙනස් වෙමින් විවේචනයට ලක් වෙමින් විවිධ විද්වතුන්ගේ විවිධ අදහස් තුළට තුළට භාජනය වෙමින් පැමිණි සංකල්පයකි. මෙම සන්නිවේදන යන සංකල්පය හරහා "සංහතික මාධ්‍ය මාධ්‍ය" සුවිශේෂී අංග නිර්මාණය වී ඇත. 

ඒ අනුව සන්නිවේදනය පිළිබඳව විවිධ විද්වතුන් විවිධ අදහස් පලකොට ඇත මෙහිදී නිර්වචන කෙරෙහි අවධානය යොමු කිරීමට ප්‍රථම සන්නිවේදනය අර්ථ විමසා බැලීම වැදගත් වේ සන්නිවේදන යන්න හැඳින්වීම සඳහා ඉංග්‍රීසි භාෂාවේ "communication" යන අර්ථය භාවිතා කෙරේ මෙහිදී වචනය ඛණ්ඩනය කර බැලීමේදී , munis යනු කිසියම් කාර්යයක් කරන්නා හැඳින්වීමට ලතින් භාෂාවේ එන වචනයකි. Communis යනු වෙන් ගම්‍ය කෙ රෙන්නේ බොහෝ පිරිසක් අතර රැඳී  ඇත යන්නයි. එමෙන් ම විකාශනය යන අර්ථය උද්දීපනය කරයි. Communicare යන්නෙන් හුවමාරු කරගැනීම බෙදාගැනීම හෝ පොදු බවට පත් පත් කිරීම ඇමැතීම යන ආදිය අරැත් ගම්‍යවේ. ඉහත අර්ථය වර්ධනය බිම ආශ්‍රිතව communication  යන්න බිහි වී ඇත. සිංහල භාෂාවේදී මෙය විඥාපනය සම්ප්‍රේෂණ යනාදී ලෙස ද හඳුන්වනු ලබයි. 

තව දුරටත් විග්‍රහ කිරීමේ දී සං - නි යන උපසර්ග දෙකෙන් නිර්මාණය වී ඇති පදයක් බව පෙනේ. "විද්" වේදනය යන ධාතුවෙන්  සකස් වී ඇති අතර "සං" යන උපසර්ගයෙන් සම්බන්ධ වූ ඒකා බද්ධ වූ යන අර්ථයත් ප්‍රක්ෂේපණය වේ. මෙහි සරල අර්ථය වන්නේ අදහස් තොරතුරු මත හා දැනුම යනාදිය  මනා ලෙස හුවමාරු කර ගැනීමේ නැතිනම් සම්ප්‍රේෂණය කිරීමේ ක්‍රියාවලිය යන්න යි. මෙය අතීතයේදී සංඥා සංකේත නිර්මාණය නිර්මාණ සන්නිවේදනය ඔස්සේ ද සිදුවිය. 

සන්නිවේදනය පිළිබඳ නිර්වචන රැසක් නිර්මාණය වී ඇත  

"Who said it , what was said , in what channel it was said to whom it was said and with what effect"  

  

Harold Lasswell 

"ඔබ්බට ගොස් සුරක්ෂිත කර ගැනීමත් උපකාරවන උපක්‍රම සන්නිවේදන ඇතුලට වැටේ" 

සමාජ විද්‍යාඥ චාල්ස් කුලී 

පුද්ගලයන් දෙදෙනෙකු අතර එක සමාන මනෝ වෘත්තයක් ඇතිකරලීම සන්නිවේදනයයි 

මහාචාර්ය විල්බර් ශ්‍රාම්

සන්නිවේදන යනු කුමක්ද යන්න  පිලිබඳව ගැඹුරින් විග්‍රහ කිරීමේ දී පෙනී යන්නේ එය අදාළ සමාජ වපසරියට අනුකූල වන බැවින් මිනිස්සුන්ගේ භෞතික හා අධ්‍යාත්මික ක්‍රියාකාරීත්වය සමඟ බද්ධ වී ඇති බවත්ය.

ඉතිහාසය විමසන විට දුර හා වාචක වාසකම් ගැන ගැන ආරම්භව සන්නිවේදන ශඛ්‍යතාවය පසුකාලීනව මාධ්‍යයක් බිහිවීම දක්වා පරිවර්තනය වූ වා යැයි පැවසිය හැකිය . 

සංහතික මාධ්‍ය පිළිබඳ විමසීමට ප්‍රථම මාධ්‍ය යන්නෙන් අදහස් කරන්නේ කුමක් ද යන්න විමසා බැලිය හැක. ග්‍රාහකයා හා යථාර්ථයට මැදිහත් වන ඕනෑම දෙයක් මාධ්‍ය ලෙස හඳුන්වනු ලබයි. 16 වන සියවසේ දී මෙය සන්නිවේදනයට එකතු වී ඇති අතර අප සාමාන්‍ය ජීවිතයේදී භාවිතා කර ලබන මාධ්‍යය වන්නේ පංචේන්ද්‍රිය යි. 

සංහතික මාධ්‍යයේ ප්‍රභවය හා විකාශනය මානව ප්‍රගමනයට බලපාන ආකාරය 

ජනමාධ්‍ය සංහතික මාධ්‍ය බවට පරිවර්තනය 

මිනිස් සමාජය පරිණාමය හා විකාශනයත් සමඟ සන්නිවේදන මාධ්‍යන් ද ක්‍රමයෙන් විකාශනය විය. ඒ අනුව මානව සමාජ පරිණාමය යුග හතරක් ඔස්සේ දැක්විය හැක . 

පූර්ව නූතන යුගය 

මධ්‍යතන යුගය 

නූතන යුගය 

පශ්චාත් නූතන යුගය 

මේ රාජාණ්ඩු ක්‍රමයක් පැවැති පූර්ව නූතන යුගයේ දී මානවයාගේ අවශ්‍යතා ඉතා සරල විය. එමෙන් ම අදෘශ්‍යමාන බලවේග පිළිබඳව දැඩිව විශ්වාස කරමින් දේව ධර්ම වාදය ප්‍රචලිතව පැවතුණි. වැඩවසම් ආර්ථික ක්‍රමයක් පවතින මෙම අවධිය තුළ ජන කථා ගැමි නාටක කෝලම් සොකරි ශාන්තිකර්ම වැනි ජන මාධ්‍ය (falk media)පැවතුණි 

පසුකාලීනව ක්‍රමක්‍රමයෙන් සමාජය සංවර්ධනය වීමත් සමඟ ම මානව සමාජය ද ක්‍රම ක්‍රමයෙන් වෙනස් විය. 

ජනග්‍රහනය සීඝ්‍රයෙන් වර්ධනය වීමත් සමඟම එතෙක් භාවිතා කළ සන්නිවේදන ස්වරූප තවදුරටත් ප්‍රමාණවත් නොවුනි. යනු ක්‍රම ක්‍රමයෙන් විවිධ භාෂාවන් බිහි කර ගනිමින් එය හා සම්බන්ධ අක්ෂර මාලාවන් ගොඩනගා ගනිමින් ලිඛිත සන්නිවේදනයට මුල පිරිය. තවද සායි ලූන්  වැන්නන් කඩදාසි සොයා ගැනීම වැනි වැදගත් සොයාගැනීම් ද මෙම යුගයේ දී සිදුවිය. ඉන් පසු යුගය මධ්‍යතන යුගය යි. 

මෙම යුගයේදී ආගම විසින් මානව ක්‍රියාකාරකම් නියාමනය කිරීමේ දී හා හැසිරවීමේ දී දැවැන්ත භූමිකාවක් ඉසිලීය. මිනිසුන්ගේ පාරභෞතික ජීවිතයට සම්බන්ධ යම් යම් ගතිකයන් සහ අභිප්‍රේරණයන් මෙහෙය වන පාලනය කරන සාධකයක් ලෙස කතෝලික ආගම එකල පැවතිණි . සරල නිෂ්පාදන ක්‍රියාවලියක් පැවති මෙම යුගයේදී මුද්‍රිත සන්නිවේදනයට මූලාරම්භයක් ලැබිණි. ඒ ක්‍රි.ව 1447 දී ගුටෙන්බර්ග් විසින් මුද්‍රණ තාක්ෂණය සොයා ගැනීමත් සමගය. (ඇමුණුම-2) මෙසේ ජනමාධ්‍ය යන ක්‍රම ක්‍රමයෙන් ප්‍රසාරණය වන්නට පටන් ගැනිණි . මානව සන්නිවේදනය හැරවුම් ලක්ෂයක් සනිටුහන් වන්නේ මධ්‍යතන යුගයේ සිට නූතන යුගය දක්වා පරිණාමය වීමේ දී ය. එනම් පුනරුද අවධියේ 16 වෙන සත වර්ෂයේ අග භාගයේ සිට  17 වන ශතවර්ෂය ශතවර්ෂය කාලය තුළ විශාල වශයෙන් වෙනස් වෙනස්කම් ලොව පුරා ඇති විය. ජනගහනය ශීඝ්‍රයෙන් වර්ධනය වීමත් සමඟ සරල නිෂ්පාදන මාදිලිය අභාවයට යමින් ඒ වෙනුවට සංකීර්ණ ධනේශ්වර නිෂ්පාදන මාධ්‍යයක් බිහිවන්නට පටන් ගැනුනි. පෙර ආගමකට තිබූ තිබූ තැනම එකල දර්ශනයට විද්‍යාවට හා තර්කයට හිමි විය. ආර්ථික දේශපාලනික වශයෙන් අත්තනෝමතික රාජ්‍ය පාලනය වෙනුවට යම්කිසි යම් කිසි ආකාරයක නිදහස් ලිබරල් හෝ අඩු වැඩි වශයෙන් ප්‍රජාතාන්ත්‍රික ගත ලක්ෂණ ඇති දේශපාලන රාජ්‍යයක් පැවති මෙම යුගයේ චින්තනය මර්දනය කිරීම හා නිදහස් සිතිවිලි විනාශ කිරීම වෙනුවට නව අදහස් ඇති කරන නව චින්තනයන් බිහිවිය. ඒ අනුව රූසෝ ජෝන් ලොක් වෝල්ටෙයාර් ආදී නිදහස් චින්තකයන් සමාජයට ප්‍රවිෂ්ඨ විය. මෙම නූතන යුගයේ ආරම්භයත් සමඟම "සංහතිකත්වය" (massness) යන සංකල්පය බිහි වන්නට විය. මේ කාර්මික විප්ලවය සහ යුරෝපයේ නිෂ්පාදන මාධ්‍යයන්ගේ වර්ධනය විද්‍යාව හා තාක්ෂණ ප්‍රගතිය හා සංස්කෘතික නවෝදය මුල්කරගෙන බිහි විය. මේ සමගම එතෙක් පැවති ජන මාධ්‍යයන් (Falk media) තව දුරටත් ප්‍රමාණවත් නොවීය. එසේ සංකීර්ණ මානව සමාජ පද්ධතියක පද්ධතියක සාම ස්වභාවය ආරක්ෂා කර ගැනීමට නූතන යුගයේ සඳහා නවම මාධ්‍යන්ගේ අවශ්‍යතාවය මතුවිය. එම නව මාධ්‍ය ලෙස "සංහතික මාධ්‍ය" (mass media) සංකල්පය වර්ධනය විය. ඒත් සමගම පුවත්පත සඟරාව මුද්‍රිත මාධ්‍යයන් මෙන්ම රූපවාහිනිය ගුවන්විදුලිය යන විද්‍යුත් මාධ්‍ය ලොවට දායාද විය. යුරෝපයේ සංවර්ධනයේ පැතිකඩයන් සංකල්පීකරණය කිරීමේදී හා න්‍යාය ගත කිරීමේ දී මෙම Mass යන සංකල්පය මතු විය. Mass යන්න ජනයා හෙවත් පුද්ගලයන් නොවේ. එය එකට ඒකරාශී වූ ගොනු ගොනු වූ තමන්ගේ ආත්මය අහිමි කරගත් කරගත් ආත්මය සමාජය කරණයට හසුවූ හසු වූ සංහතියක් හෝඩිය රොත්තක් ලෙස හැඳින්විය හැකිය. මෙම නූතන යුගයේ බිහිවූ masses ට පවතින්නේ මධ්‍යතන යුගයේ සිටි ජනයාට මෙන් යාන්ත්‍රික සබඳතාවක් නො වේ. ඔවුන් ගේ සබඳතාවන් ඓන්ද්‍රිය වශයෙන් එකිනෙකාගේ ක්‍රියාකාරීත්වය අනෙකාට සම්බන්ධ වේ. ජනයා තුළ පුද්ගල වශයෙන් (individual) සිටියත් සහතිකයන් තුළ පුද්ගල සාධකය ඉතා අවම මට්ටමක පවතී. එහි දී වැඩිපුර ඉස්මතු වන්නේ සමූහය (Group)  වේ. පුද්ගලික ගුණාංග අලපීකරණය  වී සංහතික ගුණාංග බහුලීකරණය විය. විශේෂයෙන් සංහතිකයන්  අතර වෙනස්කම් අවම වේ. ඔවුන්ගේ පරිභෝජනය, හැසිරීම්, චින්තනය එකම මට්ටමක පවතී එම නිසා පෙරකී ජනයාගේ සංහතිකයන් සම්පූර්ණයෙන් වෙනස් වේ. සිය තත්වය , ස්ථිර ක්‍රියාකාරීත්වයෙන් පරිබාහිරව තමන් පිළිබඳවම ආ කල්පනය කිරීමට සමත් ය. 

ඒ අනුව අතීතයේ දී  ජනයා එකිනෙකා අතර තොරතුරු හුවමාරු කරගැනීම සඳහා ජානම ගැනීම සඳහා ජනමාධ්‍ය භාවිතා කළ ද පසුකාලීන කාලීනව සමාජ සංකීර්ණයන් ගේ ප්‍රතිඵලයක් ලෙස සංහතික යන සංකල්පය නිර්මාණය විය. එනම් විශාල ප්‍රජාවකට ආමන්ත්‍රණය කරනු ලබන මාධ්‍ය සංහතික මාධ්‍ය නමින් අරුත් ගන්වයි. එනම් අතීතයේදී සන්නිවේදන ක්‍රම සඳහා භාවිතා කළ විවිධ ජන ජන සන්නිවේදන ක්‍රම යනු සන්නිවේදන ක්‍රමයන් වර්තමානයට ප්‍රායෝගික නොවේ . එනම් පූර්ව නූතන යුගයේදී ඇතිවූ Falk song , Falk media , Falk Dance,  Falk drama එනම් ජන ගී ජන කතා ජන නැටුම් ජන නාට්‍ය වලට එහා ගිය පුළුල් වූත් සංකීර්ණ වූත් ප්‍රබල වූත් මාධ්‍ය මාධ්‍ය රැසක් නූතන යුගයේ දී හා පශ්චාත් නූතන යුගයේදී බිහි වී තිබේ . 

සංහතික සන්නිවේදනය හේතුකොට ගෙන සංහතික මාධ්‍ය නිර්මාණය විය. 

මහාචාර්ය විමල් දිසානායකයන් දක්වන පරිදි විසිරී පැතිරී සිටින අති විශාල ග්‍රාහක පිරිසක් වෙත සැනෙකින් ළඟාවීමේ හැකියාව සංහතික සන්නිවේදනය සතු ය. 

කසුනි විජේසිංහ 

පුහුණු ජනජනමාධ්‍යවේදී 

වෙළඳ දැන්වීම් ප්‍රචාරණ ක්‍රියාවලියක් සාර්ථක කර ගැනීමේදී ග්‍රාහක කැමැත්ත ගොඩනැංවීමෙහිලා මනෝවිද්‍යාත්මක කරුණු කෙරෙහි අවධානය යොමු කිරීම වැදගත්කම

 වෙළඳ දැන්වීම් ප්‍රචාරණ ක්‍රියාවලියක් සාර්ථක කර ගැනීමේදී ග්‍රාහක කැමැත්ත ගොඩනැංවීමෙහිලා මනෝවිද්‍යාත්මක කරුණු කෙරෙහි අවධානය යොමු කිරීම වැදගත්කම 

වෙළද දැන්වීලද දැන්වීමක් යනු පාරිභෝගිකයාට තම නිෂ්පාදන හා සේවා හඳුන්වා දිය හැකි මාද්‍යකි. එය ප්‍රබලතම මාධ්‍යයක් ලෙස හැඳින්විය හැකිය. ප්‍රධාන මාධ්‍යයන් ත්‍රිත්වය ඔස්සේ විවිධාකාරයෙන් වෙලද දැන්වීම් ක්‍රියාත්මක වේ. වෙළද දැන්වීම ප්‍රධානතම කාරණාව වන්නේ පාරිභෝගික ආකර්ෂණය යි. මෙය මිලක් ගෙවා නිකුත් කරනු ලබන නිවේදනයක් ලෙස ද අර්ථකථනය කළ හැකිය. සන්නිවේදන ක්‍රියාවලිය අනුව ගත් කළ මෙය ඒක මාර්ගික සන්නිවේදනය කින් පුද්ගලික නොවන ලෙස දැන්වීම්කරණ සිදුකළ හැකිය. එමෙන්ම දැන්වීම් යනු ප්‍රවර්ධන උපකරණයකි. වෙළඳ දැන්වීම් ප්‍රචාරණ ක්‍රියාවලිය තුළ දැන්වීම් අදාල පාරිභෝගිකයා වෙත ගෙන යාමේ වාහකයා ලෙස මාධ්‍ය ක්‍රියා කරනු ලබයි. මෙම මාධ්‍ය ක්‍රියාවලිය තුළ එහි සැකැස්ම නිර්මාණය වී තිබෙන්නේ වෙළඳ දැන්වීම් ප්‍රචාරණ ක්‍රියාවලියට සමගාමීවය. 

වර්තමානය වන විට මාධ්‍යන්හි පැවැත්ම තීරණය කරන සාධකය ලෙස වෙළඳ දැන්වීම් ප්‍රචාරණය හැඳින්විය හැක. 

මෙහිදී මෙම මාධ්‍ය නරඹන කියවන ශ්‍රවණය කරන ග්‍රාහකයා තුළ භාණ්ඩ හා සේවා මිලදී ගැනීම උදෙසා පෙළඹවීමක් සිදුකරන ක්‍රියාවලිය තුළ කැමති නිෂ්පාදන යන කාරණාව ප්‍රබල වෙයි.  එහිදී ග්‍රාහක සිත තුළ කැමැත්ත ගොඩනැංවීම සඳහා වෙළඳ දැන්වීම් ප්‍රචාරණ ක්‍රියාවලිය සාර්ථක කර ගැනීම වෙනුවෙන් මනෝ විද්‍යාත්මක කරුණු කෙරෙහි අවධානය යොමු කිරීම වැදගත් වේ.

සාමාන්‍ය ජීවිතයේ දී පාරිභෝගිකයාට අවශ්‍ය වන්නා වූ යම් යම් නිෂ්පාදන අලලා කරනු ලබන වෙළඳ දැන්වීම් මෙන්ම අනිකුත් සෑම ප්‍රචාරණයකදීම ග්‍රාහක කැමැත්ත ඉතා වැදගත් කාරණාවක් බවට පත්වේ. මෙහිදී බාල මහලු තරුණ වැඩිහිටි  ඕනෑම කණ්ඩායමක අවධානය දිනා ගැනීමේ හැකියාව වෙළඳ දැන්වීම් ප්‍රචාරණ ක්‍රියාවලිය සතු විය යුතුය.

වෙළෙඳ දැන්වීම් තුළ  මනෝවිද්‍යාත්මක කරුණු කෙරෙහි අවධානය යොමු කළ යුතුය. 

පුද්ගලයෙක් වැටහීමක් ඇති කර ගනු ලබන්නේ ඇසීම දැනීම ගඳසුවඳ ස්පර්ශය නදී පංචේන්ද්‍රයන් පංචේන්ද්‍රයන් ගේ දැනුම මතය. මිනිසුන්ගේ මෙම පංචෙන්ද්‍රිය වෙළඳ දැන්වීම් ප්‍රචාරණ ක්‍රියාවලිය තුළ වැදගත් වේ. යම්කිසි අරමුණක් කෙරෙහි ඇතිවන කැමැත්ත උත්තේජනය නම් වේ. එම කැමැත්ත ඇසීම දැකීම ස්පර්ශයද සුවද ආදී කුමන හෝ මාධ්‍යයක් මගින් ග්‍රහණය කර ගනු ලබන්නකි. ඊට ප්‍රතිචාර ලෙස යම් යම් ක්‍රියාවන් හි නිරත වේ. එය ප්‍රතිචාරයයි. මේ දේ ජනමාධ්‍ය මගින් විසුරුවා හරින විවිධ සංදේශවල අවධානය යොමුවීම මනෝවිද්‍යාත්මක කාරණාව මත රඳා පවතී. එය උත්තේජන ප්‍රතිචාර ක්‍රියාවලි යටතේ සිදු වනු ඇත.  

රූපවාහිනිය ගත්කල ග්‍රාහකයාගේ සියලුම ඉන්ද්‍රයන් ස්පර්ශ කිරීමට සමත් වන එකම මාධ්‍ය මෙය වීම හේතුකොට ගනිමින් වෙළඳ දැන්වීම් ප්‍රචාරණය ක්‍රියාවලියත් වඩා සාර්ථක ආකාරයට මෙම මාධ්‍ය තුලින් සිදු කර ගත හැක. 

බොහෝ වෙළෙඳ දැන්ඳ දැන්වීම් ප්‍රචාරණ ක්‍රියාවලියක් දුටුවිට රූපවාහිනි නරඹන්නා එය වැළඳගනී. මාස්ලෝගේ අවශ්‍යතා ධූරාවලිය මත අවශ්‍යතා ඉටු කර ගැනීමේ ප්‍රතිඵලයක් ලෙස මෙම පෙළඹවීම යන කාරණාව සිදුවේ. මෙයද මනෝවිද්‍යාත්මක ක්‍රියාවලියකි. 

වෙළඳ දැන්වීම් ප්‍රචාරණ ක්‍රියාවලිය තුළදී වෙළඳ දැන්වීමක් නිර්මාණය කිරීමේ ක්‍රියාවලිය තුළ   AIDA සංකල්පය  වැදගත් වේ. 

A- Attention 

I - interest 

D - Desire 

A- Action 

ඒ අනුව වෙළඳ දැන්වීමක් මගින් අවධානය යොමු කරවා ගැනීමට උනන්දුව රඳවා තබා ගැනීම අපි ලක්ෂය ජනනය වීම ක්‍රියාත්මක වීම පෙළඹවීම යනාදී කාරණා වෙළෙඳ දැන්වීම් මගින් සිදුකරනු ලබයි එහිදී ඒබ්‍රහම් කාඩිනල් පවසන ආකාරයට පුද්ගලයාගේ චර්යාව හෙවත් හැසිරීම් රටාව ඔහුගේ පෞරුෂත්වයට හා ඔහුගේ ජීවත් වන පරිසරයේ ප්‍රතිඵලයක් වේ. 

එමෙන්ම අලෙවිකරණ සන්නිවේදන ග්‍රන්ථයෙහි සඳහන්  රෝහණ ලක්ෂ්මන් පියදාස මහතාගේ අදහසකට අනුව විද්යුත් මාධ්‍යයෙහි දැන්වීම් නිදසුන් කොට ගනිමින් ග්‍රාහකයාගේ අවශ්‍යතාවයට වඩා මානසික සන්තර්පණය ද තම ව්‍යාපාරික අභිලාෂය ඉටු කර ගැනීමට දරන ප්‍රයත්නයක් ලෙස දක්වයි. 

වෙළඳ දැන්වීම් ප්‍රචාරණ ක්‍රියාවලිය තුළ මනෝවිද්‍යාත්මක කරුණු පිළිබඳව සාකච්ඡා කිරීමේ දී ග්‍රහක ආකර්ෂණය උදෙසා වෙලද දැන්වීම් තුළ ලිංගිකත්වය උත්තේජනය කරමින් වෙළඳ දැන්වීම් ප්‍රචාරය කිරීම හඳුනාගත හැකිය. විශේෂයෙන්ම තොල් ආලේපන මෙන්ම සුවඳ විලවුන්  නිෂ්පාදන සඳහා ග්‍රාහක කැමැත්ත ගොඩනැංවීම ලිංගිකත්වය උත්තේජනය වන ලෙස ගොඩ නැංවීම සිදුවේ. රූපවාහිනිය ගත් කළ වෙළඳ දැන්වීමක් ප්‍රචාරය වන්නේ කිසියම් විරාමයක් අතරතුර දී ය. එම විරාමය තුළ ද ග්‍රාහක අවධානය යොමු කරවා ගත හැකි ලෙස වෙළඳ දැන්වීම් ප්‍රචාරය කරයි. එවැනි කාරණාවන් හරහා මිනිසාගේ ID වෙත ආමන්ත්‍රණය කරමින් ඇතැම් වෙළඳ දැන්වීම් ප්‍රචාරණය කිරීමට වෙළඳ දැන්වීම් නිර්මාණකරුවන් කටයුතු කරයි. 

කැමැත්ත ගොඩ නැංවීමෙහිලා විකාශය සිදු කරනු ලබන වෙළඳ දැන්වීම් බොහෝමයක් තුළ අවධානය යොමු කළ යුත්⁣තේ මින්සාගේ හැඟීම් හා ආශාවන් වෙත ඉලක්ක කර ගන්මින් වෙළඳ දැන්වීම් ප්‍රචාරණය කිරීමයි. 

ළමුන් වෙනුවෙන් නිර්මාණය කරන වෙළඳ දැන්වීම් තුළ ළමා ලෝකය විදහා පාමින් විවිධ වර්ණයෙන් භාවිතා කරමින් දැන්වීම් ප්‍රචාරණය කළ යුතුය. 

උදා - රිස්බරි පෙබල්ස් වෙළඳ දැන්වීම 

වෙළඳ දැන්වීම් විසින් සමාජය හැඩ ගස්වා ඇත. එය ගෝලීය සංස්කෘතියේ කොටසක් බවට පත්ව ඇති අතර වෙලද දැන්වීම් ප්‍රචාරණ ක්‍රියාවලිය තුළ සිතීම් සහ හැඟීම්  යන  ව කාරණා ද්විත්වයටම  අවධානය යොමු කළ යුතුය. විශේෂයෙන්ම හැඟීම් අවුස්සන දැන්වීම් විවිධ තේමා භාවිතා කරමින්  ප්‍රචාරණය කිරීම සිදු කිරීම හරහා ග්‍රාහක කැමැත්ත අවධානය ගොඩ නංවා ගත හැක. 

වෙළඳ දැන්වීමක ඇති චිත්තවේගීය ප්‍රතිචාරය වෙළඳ දැන්වීමේ සත්‍ය අන්තර්ගතයට වඩා භාණ්ඩයක් මිලදී ගැනීමේ පාරිභෝගිකයාගේ අභිප්‍රාය කෙරෙහි විශාල බලපෑමක් ඇති කරයි. 

විශේෂයෙන්ම වර්ණ භාවිතා මහ රහා ග්‍රහ කැමැත්ත ගොඩනැංවීමෙහිලා මනෝවිද්‍යාත්මක කරුණු කෙරෙහි අවධානය යොමු කරමින් දැන්වීම නිර්මාණය කළ හැකිය. නිදසුන් ලෙස දැන්වීමක් නිර්මාණය කිරීමේදී ග්‍රාහක සිත කැමැත්ත ජනිත වන ආකාරයට වාරණයන් භාවිතා කිරීම සිදු කළ යුතුය. ග්‍රාහක කැමත්ත  ලබාගැනීමට වර්ණ වෙනස ද උපකාරී වනු ඇත. 

විශේෂයෙන්ම චිත්තවේගීය ප්‍රතිචාරයට අනුව වෙළඳ දැන්වීම් නිර්මාණය හා ප්‍රචාරණය සිදු කළ යුතුය සංවේදනාත්මක ප්‍රතිචාරයන් යන වෙළෙඳ දැන්වීම් අත්දැකීමෙන් පසු පුද්ගලයෙක් සංවේදනය වීම හෝ ඊට සමීප වීම බව දැනීමයි. දැන්වීමෙහි ළමයින් සුරතල් සතුන් දරුවන් ගේ රූප රාමු ඡායාරූප යොදා ගනිමින් එය සාක්ෂාත් කර ගැනීමට කටයුතු කිරීම වැදගත් වේ. 

වෙළඳ දැන්වීම තුළ නිර්මාණශීලීත්වය කාරණය බෙහයන කාරණය බෙහෙවින් වැදගත් වනු ඇත එය ද මනෝ විද්‍යාත්මක කාරනාවකි වෙළද දැන්වීමක් මගින් ආමන්ත්‍රණය කරන්නේ මිනිසාගේ මනසට ය. එවිට නිර්මාණශීලී භාවය බෙහෙවින් වැදගත් වේ. විශේෂයෙන්ම කටහඬ ස්වරය කතා වස්තුව පසුබිම් සංගීතය වෙළඳ දැන්වීම් ප්‍රචාරණය ක්‍රියාවලිය තුළ ග්‍රාහක කැමැත්ත ගොඩනැංවීම ලා වැදගත් වේ. 

ප්‍රීතිය පුදුම වැනි කාරණාවන් කෙරෙහි වෙළඳ දැන්වීම් ප්‍රචාරණ ක්‍රියාවලිය තුළ අවධානය යොමු කළ යුතුය. එවැනි කාරණා සියල්ලම අයත් වන්නේ මිනිස් චිත්ත වේගයන් හා සමගාමී වීම වැදගත් කාරණයකි. ඒ හරහා මනෝවිද්‍යාත්මක කරුණු කෙරෙහි එලෙස  අවධානය යොමු කළ යුතුය. එලෙස සාර්ථක වූ වෙළඳ වෙළෙඳ දැන්වීම් ප්‍රමාණයක් සඳහා උදාහරණ ලෙස, 

Dove's 

Coca cola "Happines Factory" 

Google "Friends forever"

කසුනි විජේසිංහ 

පුහුණු මාමාධ්‍යවේදී 

කොළඹ විශ්වවිද්‍යාලය 

ජනමාධ්‍ය අධ්‍යනාංශය 

පුද්ගල සමාජයීයකරනුයෙහිලා තත සංස්කෘතික සාධක බැහැර කළ නොහැකිය.

 පුද්ගල සමාජයීයකරනුයෙහිලා තත සංස්කෘතික සාධක බැහැර කළ නොහැකිය.  

පුද්ගල සමාජය කරණයෙහිලා සංස්කෘතික සාධක වැදගත්ය.  පුද්ගලයා හැදී වැඩෙන්නේ සමාජය තුළ ය. මෙම සමාජය මගින් පුද්ගල සමාජීයකරණයහිලා විවිධ කාරණාවන් සිදුකරනු ලබයි. පුද්ගල සමාජය කරණය පිළිබඳව සාකච්ඡා කිරීමේදී සමාජගත වීම යන ක්‍රියාවලිය වැදගත් වේ. 

සමාජයීයකරනය  ලෙස සරලව අර්ථ දැක්විය හැක්කේ පවුල මිතුරන් සගයන් හෝ වෙනත් කණ්ඩායමක් වත් අයත් වන කණ්ඩායමක නීති රීති  හුරු පුරුදු සහ සාරධර්ම ඉගෙනීමේ ක්‍රියාවලියකි. 

සමාජීයකරණය පිළිබඳව එලෙස ඉදිරිපත් වූ නිර්වචන මෙසේය. රොබර්ට් කාර්ටන් සමාජීයකරණය අර්ථ දක්වා ඇත්තේ මෙසේය.

The process beginning during childhood by which individual acquire the valuable habit and attitudes of a society but certainly deadline with shame and its boundaries is soon a constant factor in the socialization of the child because and rules everywhere. 

සමාජීය කරණයෙහිලා  මූලික අරමුණ තුනක් හඳුනාගත හැකිය. එනම් ආවේග පාලනය ඉගැන්වීම (Teaching impulse control) හෘද සාක්ෂිය වර්ධනය කිරීම ඇතැම් සමාජ භූමකාවන් ඉටු කිරීමට මිනිසුන් සූදානම් කිරීම. (Developing a conscience preparing people to perform certain social roles) විවිධ මූලාශ්‍ර පිළිබඳ වටිනාකම් සහ තේරැම බෙදා ගැනීම (Cultivating shared sources of meaning and value). 

මෙම සමාජීයකරණය යන ක්‍රියාවලිය සංස්කෘතික වශයෙන් විශේෂිත වේ. 

මෙම සමාජීයකරණය යන සංකල්පය සමාජානුයෝජන සංකල්පය ලෙසින්ද අර්ථ දැක්විය හැක. 

මෙහිදී පුද්ගලයා සමාජයට අනුගත කරන්නේ කෙලෙසද යන්න වැදගත්වේ. 

මෙම සමාජීයකරණය සඳහා සංස්කෘතියේ සාධකයන්ගේ වැදගත්කම පිළිබඳව සාකච්ජා කිරීමේදී, සංස්කෘතිය එක් පරම්පරාවකින් තවත් පරම්පරාවකට සම්ප්‍රේෂණය වීමක් ලෙසද සමාජීයකරණය හැඳින්විය හැකිය. නිදසුන් ලෙස කුඩාදරැවන් නිවැරදිව ආහාර ගන්නා ආකාරය පිළිබඳව දරැවාට ඉගැන්වීම සිදු කෙරෙයි. 

මෙමගින් දරැවා සමාජීයකරණය ක්‍රියාවලියට භාජනයවේ. එපමනක් නොව යෞවන වියේ පසුවන ගැහැනු දරැවන් හට ඔබින ලෙස නිවැරදිව ඇඳුම් පැළඳුම් භාවිතා කරන ආකාරය පිළබඳව මව පියා උපදෙස් දෙයි. මෙවැනි ක්‍රියාවලීන් හරහා සමාජීයකරණ ක්‍රියාවලිය තුළ සංස්කෘතිය නොසලකා කටයුතු නොකල හැකි බව හැඟේ. 

මානසික ආතතිය ඇති වීම සඳහා ජන මාධ්‍යයේ ක්‍රියාකාරිත්වය

මානසික ආතතිය ඇති වීම සඳහා ජන මාධ්‍යයේ ක්‍රියාකාරිත්වය 

මානසික ආතතිය ඇති කිරීම සඳහා විවිධ හේතු කාරණා වන් ඇත. නමුත් වර්තමානය වන විට මිනිසාගේ මානසික ආතතිය තව තවත් වර්ධනය කිරීම උදෙසා ජනමාධ්‍ය විසින් ආර්ථික සමාජීය හා සංස්කෘතික වශයෙන් කටයුතු කරනු ලබයි. ජනමාධ්‍ය සතු ආචාර ධර්ම පිළිබඳව පිරික්සීමේදී සීමිත වශයෙන් පනවා ඇති ආචාර ආචාරධර්ම පද්ධතියක් ක්‍රියාත්මක වේ. අද්‍යතනයේ ජනමාධ්‍යයේ ප්‍රභලත්වය කෙතරම්දයත් බලයේ පවතින ආණ්ඩු බලයෙන් පහ කිරීමටත් නව ආණ්ඩු බලයට පත් කිරීමේ ප්‍රවාහයක් ලෙස ක්‍රියාත්මක වේ. විශේෂයෙන් ම එමගින් සිව්වන ආණ්ඩුව සතු ප්‍රභලත්වය හඳුනාගත හැක. 

පුවත්පත ගුවන්විදුලිය රූපවාහිනිය යන (සංහතික මාධ්‍ය ) ජනමාධ්‍ය ගත් විට ජනමාධ්‍ය සංදේශ මඟින් ජනතාවට ප්‍රබල වශයෙන් බලපෑමක් කළ හැකිය. ප්‍රධානතම වශයෙන් රූපවාහිනිය ගත් කල  ජනතාවගේ මනසට ප්‍රබල බලපෑමක් කළ හැකිය. විශේෂයෙන්ම දැන්වීම්කරණය , ටෙලිනාට්‍ය, ප්‍රවෘත්ති යනාදී වැඩසටහන් මගින් මිනිසාගේ මානසික ආතතිය තව තවත් උග්‍ර අතට පත් කරනු ලබයි. 

වෙළඳ දැන්වීම් ගත්කල මිනිසාට දැඩි පෙලඹවීම පෙලඹවීම සිදුකරනු ලබයි. අධි පරිභෝජන රටාවකට හුරු කරමින් තමන් උපයන සියලුම ධනය අධි පරිභෝජන රටාව හමුවේ සුනුවිසුනු වී යයි. ඒ හරහා කුටුම්භය අභ්‍යන්තරයේ විශාල ගැටලු රාශියක් මෙන්ම අධික ලෙස ආතතියෙන් පිරී පවතින ස්ථානයක් බවට පත්ව ඇත. ජනමාධ්‍ය වෙළඳ දැන්වීම්කරණය මගින් මිනිස් ආර්ථික ක්‍රියාවලිය හරහා මානසික ආතති  තත්ත්වයට නැඹුරු වෙයි. 

විශේෂයෙන්ම පුවත්පත ගුවන් ගුවන්විදුලිය රූපවාහිනිය ගත් කල ගත්කල ප්‍රචණ්ඩත්වය අන්තර්ගත මාධ්‍ය අන්තර්ගතයත් ද විශාල ප්‍රමාණයක් ඇත මෙමගින් මානසික ආතතිය ඇති විය හැක. 

විශේෂයෙන්ම ප්‍රවෘත්ති අන්තර්ගතය දේශපාලන වැඩසටහන අන්තර්ගතය ළමා වැඩසටහන් ටෙලි නාට්‍ය සහ චිත්‍රපට අන්තර්ගතයත් එහිදී වැදගත් වේ. එවැනි අන්තර්ගතයන්ට හරහාද  මානසික ආතතිය ඇති විය හැකිය. ප්‍රවෘත්ති සිරස් තල මගින් මිනිස් මනසට බලපෑමක් කළ හැකිය. එය ප්‍රබල ලෙස මානසික ආතතියට බලපෑම කරයි. 

උදා - සිය දියණිය අපයෝජනයට ලක් කළ පියා පොලිසිය විසින් සොයයි. 

හිස නැති මළ සිරුරක් පෑලියගොඩින් 

හෝකන්දර සය දෙනෙක් කපා කොටා ඝාතනය කෙරේ

සිය මිණිබිරිය අපයෝජනය කළ පුද්ගලයෙක් ගාල්ලෙන්

මෙවැනි ප්‍රවෘත්ති අන්තර්ගතය මගින් ග්‍රාහකයාගේ මානසිකත්වයට බලපෑමක් සිදුකළ හැකිය. මෙවැනි අනතුරු අපටත් සිදුවේදැයි ඇති වෙන හැඟීම හරහා මානසික ආතතිය නිර්මාණය විය හැක. 

දේශපාලන වැඩසටහන් මගින් ද ග්‍රාහක මනස ව්‍යාකූලත්වයට පත් වේ. 

නිදසුන් ලෙස රතු ඉර , බලය , අළුත් පාර්ලිමේන්තුව , කතිකාව 

එම ඇතිවෙන මානසික ව්‍යාකූලත්වය මගින් මානසික ආතතිය ග්‍රාහක මනස තුළ නිර්මාණය විය හැක. 

ළමුන් තුළ ඇති මානසික ආතතිය විශේෂම රූපවාහිනිය මගින් ඇති කරයි. කාටූන් වැඩසටහන් මගින් ප්‍රචණ්ඩත්වය කරයි. ඒ හරහා දරුවා තුළ ඇතිවුණ ප්‍රචණ්ඩත්වය මගින් දෙමව්පියන් තුළ තම දරුවන්ගේ ප්‍රචණ්ඩත්වය හේතුකොට ගනිමින්  මානසික ආතතියක් නිර්මාණය විය හැක. 

විශේෂයෙන්ම ජන මාධ්ය සංදේශ තුළ විවිධාර්ථ තිබිය හැක වැරදි ලෙස තොරතුරු ගොනු කර සන්දේශ සකසා තිබිය හැක. එමෙන්ම සන්දේශයන්හි තොරතුරු විකෘති කොට සහ ග්‍රාහක අත්දැකීම් පසුතලය ට නොගැලපෙන සංදේශ ග්‍රාහක ගත කළ හැක.  ඒ හරහා ද ග්‍රාහකයා තුළ මානසික ආතතිය නිර්මාණය වේ. 

මේ හරහා ග්‍රාහකයා හට සති තොරතුරු කුමක්ද අසත්‍ය තොරතුරු කුමක්ද යන්න සංචාරණය කරගැනීමෙහි දී කරගැනීම් එහිදී මානසික ආතතිය නිර්මාණය විය හැක. 

මානසික ආතතිය ඇති වීම උදෙසා ජනමාධ්‍ය ක්‍රියාකාරීත්වය  හේතුවේ යන වග ඇතැම් පුද්ගලයින් හට විහිලු දනවන කාරණාවක් විය හැක. නමුත් එම ක්‍රියාකාරීත්වය ඇතුළත් ඇතුළත් ඒ ගවේෂණය කිරීමේදී හඳුනා ගත හැක්කේ ජන මාධ්ය සන්දේශ ප්‍රබල වශයෙන් ග්‍රාහක මනසට ප්‍රබල බලපෑමක් ඇති කරනු ලබන බවයි. තොරතුරු ලබා ගැනීමේ ක්‍රියාවලිය තුළ ජනතාව තම තොරතුරු පිපාසය සංසිඳුවා ගැනීම උදෙසා ජනමාධ්‍ය මත යැපේ. එය නොවැලැක්විය හැකි කාරණාවක් බවට අධ්‍යතනය වන විට පත්ව ඇත. එම මානසික බලපෑම හේතුකොට ගනිමින් සහ නිරන්තරයෙන් ජනමාධ්‍ය ජන මාධ්ය සන්දේශ ග්‍රහණය කර ගැනීමේදී පාඨකයා ශ්‍රාවකයා ප්‍රේක්ෂකයා යන ත්‍රිවිධාකාර ග්‍රාහකයන් තුළ මානසික ආතතිය රෝපණය කරමින් එය මිනිස් ජීවිතයට බලපෑම් සහගත තත්වයක් නිර්මාණය කරවීම උදෙසා හේතු විය හැක.

එය මිනිසාගේ පෞද්ගලික ජීවිතයට සහ සාමාජීය ජීවිතයට ප්‍රබල ලෙස බලපෑම් මත කරන්නත් විය හැක. මානසික ආතතිය ඇති වීම මගින් පුද්ගලයකු සියදිවි නසාගැනීමේ තත්වයක් දක්වා එය වර්ධනය විය හැක. එහිදී කුඩා දරුවන් හෝ වේවා ජනමාධ්‍ය පරිශීලනය කිරීමේ දී වැඩිහිටියන් වශයෙන් ඔවුන් පිළිබඳ නිරන්තර අවබෝධයකින් සහ නිරීක්ෂණාත්මක දෑසකින් අවධානය යොමු කිරීම බෙහෙවින් වැදගත් වනු ඇත. ග්‍රාහකයා මාධ්‍ය  පරිශීලනය කිරීමේ දී, පරිශීලනය කළ යුත්තේ කුමක්ද ග්‍රහණය කරගත යුත්තේ කුමක්ද යන්න පිලිබදව නිසි අවබෝධයකින් යුතුව කටයුතු කිරීම වැදගත් වේ.  එ් හේතුවෙන් ග්‍රාහකයා තුළ මාධ්‍ය සාක්ෂරතාවය බෙහෙවින් වැදගත් වනු ඇත. මාධ්‍ය සාක්ෂරතාවය ලබා ගැනීමට නම් මාධ්‍ය අධ්‍යාපනය බෙහෙවින් වැදගත් වේ. එවිට මාධ්‍ය හැසිරෙන ආකාරය අවබෝධ කරගනිමින් තම මනස එම සන්දේශයන් ගෙන් බලපෑමක් ඇති නොවීම උදෙසා ගොඩනංවා ගැනීමට ග්‍රාහකයාට හැකියාව  අවස්ථාව උදාවනු ඇත. 

කසුනි විජේසිංහ 

පුහුණු ජනමාධ්‍යවේදී

කොළඹ විශ්වවිද්‍යාලය 

ජනමාධ්‍ය අධ්‍යනාංශය 

ජනමාධ්‍ය සංදේශයේ ආධිපත්‍ය

ජනමාධ්‍ය සංදේශයේ ආධිපත්‍ය 

ජනමාධ්‍ය සිය ආධිපත්‍යයේ ලෝකය පුරා ව්‍යාප්ත කර ගනිමින් සිය කර්තව්‍යයන් හි නිරත වන ආකාරය හඳුනාගත හැකිය. රාජ්‍යයන්හි  ආධිපත්‍ය භෞතිකව සටන් කිරීම හරහා ලබාගන්නා වෙනවාට රාජ්‍යයන්ට තවත් රාජ්‍යයන් නතු කරගැනීම උදෙසා අවශ්‍ය අංගෝපාංගයන් ගෝලීය මාධ්‍ය ක්‍රියාකාරීත්වය සපයා ඇත. 

එම ආධිපත්‍යය ජන මාධ්‍ය සන්දේශයන්හි ගැබ්ව ඇත්තේ බහු ජාතික සමාගම් හා සමගාමී වෙමින් ආධිපත්‍ය පතුරුවන  ක්‍රියාවලිය වඩාත් දැනෙන නොදැනෙන ආකාරයෙනි. මාධ්‍ය සහ එහි ක්‍රියාකාරිත්වය විවිධ ක්ෂේත්‍ර කෙරෙහි සැලකිය යුතු බලපෑමක් කළ බව  ලෝක ශිෂ්ඨාචාරයේ   ඉතිහාසය නිරීක්ෂණය කිරීමේ දී ප්‍රත්‍යක්ෂ වේ. 

විශේෂයෙන්ම රූපවාහිනිය සංදේශ මඟින් මානව සංස්කෘතියේ පැවැත්මට අලුත් ස්වරූපයක් නිර්මාණය කර ඇත නිදසුන් ලෙස අධි පරිභෝජන රටාව හැඳින්විය හැකිය.  මිනිසාගේ සංස්කෘතිය මත ඇති කරනු ලබන මෙම බලපෑම ඔවුන්ගේ වෙළෙඳපොළ අරමුණ ඉටුකර ගැනීමට අවශ්‍ය පහසුකම් සලසා දෙයි. එම අධි පරිභෝජන රටාව ආර්ථිකය හා   සැසඳීමේදී  මෙම ක්‍රියාවලිය මගින් මිනිසා තුළ මානසික ආතතිය නිර්මාණය විය හැක. 

කුඩා දරුවන් ප්‍රචණ්ඩකාරී ලෙස තම ජීවිත පැවැත්ම ගත කිරීම උදෙසා ජන මාධ්‍යයේ ක්‍රියාකාරිත්වය හේතු වී ඇත 

උදා - Cartoon 

මෙමගින් ළමුන් හට මෙන්ම දෙමව්පියන්ට ද මානසික ආතතියක් නිර්මාණය විය හැක. 

මාධ්‍ය මගින් ග්‍රාහක ගත කරනු ලබන සෑම ශානරයක්ම මානසික ආතතිය නිර්මාණය කළ හැක. ඒ මාධ්‍ය සන්දේශයන්හි ප්‍රබලත්වයයි. මෙම ජනමාධ්‍ය සංදේශ මගින් මිනිසාගේ හර පද්ධතීන් ආක්‍රමණය කොට ඒ සමග ඔහුගේ ඇති බැඳීම දුරස් කිරීමට ක⁣ටයුතු කරයි. 

වර්තමානයේ බොහෝ දුරකට න්‍යෂ්ටික පවුල් ඇත. එම පවුල් වපසරිය තුල දෙමව්පියන් මාධ්‍ය කෙරෙහි නතු වීමේදී දරැවන් හට තම සිතැඟි නිසිලෙස තම දෙමව්පියන් සමග කතාබහ කොට විසඳා ගැනීමට ඇති කාල වේලාව හිඟවී යාම හේතුවෙන් දරුවන් හට එය මහත් ලෙස පීඩා ගෙන දෙන කාරණාවක් විය හැක. 

කසුනි විජේසිංහ

පුහුණු ජනමාධ්‍යවේදී

කොළඹ විශ්වවිද්‍යාලය 

ජනමාධ්‍ය අධ්‍යනාංශය 

28 චිත්‍රපටය පිළිබඳව මනෝවිශ්ලේෂනාත්මක විග්‍රහයක්

28 චිත්‍රපටය පිළිබඳව මනෝවිශ්ලේෂනාත්මක විග්‍රහයක්

අධ්‍යතන  සිනමා කර්මාන්තය කාලීන ප්‍රස්තුත යන් මුල් කොට ගනිමින් පුද්ගල මනස තුළ ඇති මානසික ප්‍රතිරූපය නිර්මාණාත්මක කලා කෘතීන් බවට පරිවර්තනය කිරීම දක්නට ලැබේ. 28 චිත්‍රපටය යනු එවැන්නකි. එම චිත්‍රපටය තුළින් විචාරශීලී දෘෂ්ටියක් ප්‍රේක්ෂක මනසේ සන්තර්පනය කිරීමට දායකත්වය සපයනු ලැබේ. සමස්ත ලෝකය තුළ පැවැත්ම නිර්මාණය වන්නේ සත්වයන්ගේ සහ ශාකයන්ගේ පැවැත්ම මතයි. සංසර්ගය නැතහොත්  සංසේචනය හේතුකොට ගනිමින් විශ්වය පරිණාමය සිදු වෙමින් පවතී. ලිංගිකත්වය නමැති අතිශයෙන් සභාවක කාරණාව බරපතළ ප්‍රශ්නයක් බවට පරිවර්තනය කර ගනිමින් මනෝ මූලික චරිත කිහිපයක් හරහා ඉස්මතු කිරීමට ප්‍රසන්න ජයකොඩි උත්සාහ දරා ඇත. 

දූෂණය ලිංගික අපචාර දිනපතා සිදුවන සිදු වන විට එය සුලබ පුවතක් වීමේ ඛේදවාචකය සාමාන්‍ය සාමාජීය මානසිකත්වය තුළ සාමාන්‍යකරණයට පරිවර්තනය කිරීමේ ක්‍රියාවලිය 28 චිත්‍රපටය ඇසුරිනි රෝපණය වේ. 

28 චිත්‍රපටය තුළ අන්තර්ගත වන්නා වූ චරිත කිහිපය අතුරින් පෘථග්ජන මිනිසාගේ මානසික ස්වරූපය මැනවින් ඉස්මතු කොට ඇත. විශේෂයෙන් 28 ලෙසින් මෙම චිත්‍රපටය නම් කර ප්‍රේක්ෂකයා හට ලැබීමට සැලැස්වීම හරහා ඔවුනට මානසිකව යමක් සිටීමට උත්සාහ කරවීමත් චිත්‍රපට  අධ්‍යක්ෂකවරයා විසින් සිදු කොට ඇත. එය හුදෙක් ඉලක්කමක් නොවේ. 28 මගෙන් ස්ත්‍රියගේ ඔසප් චක්‍රය සංකේතාත්මකව ඉදිරිපත් කරයි. එමගින් ස්ත්‍රියව ඉස්මතු කොට ඇත. එනම් මෙම චිත්‍රපටය හරහා සමාජය තුළ කාන්තාවකට ප්‍රසිද්ධියේ ප්‍රකාශ  කිරීමට නොහැකි හැඟීම් මනෝභාවයන් සිතවිලි සියල්ල "සුද්දී" නම් යන චරිතය හරහා ඉස්මතු කිරීමට උත්සාහ ගෙන ඇත. 

මරණයට පත් වූ කාන්තාවකගේ පාපොච්චාරණයක් හරහා සමස්ත චිත්‍රපටය ඉදිරියට රැගෙන යනු ලබයි. එනම් සැබෑ කාන්තාවකට තම සිතැඟි තම මතයන් තම දෘෂ්ටිවාදයන් පවතින සමාජය තුළ එළිදැක්වීමට තිබෙන ඉඩකඩ සීමා සහිත බව ඉස්මතු කිරීමට ප්‍රසන්න ජයකොඩි සියලුම උත්සාහ දරා ඇති ආකාරය හඳුනාගත හැකිය. කාන්තාවක් යනු දැඩි ලෙස සමාජයේ දුක් ගැහැට විඳින දුෂ්කර ජීවිතයක් ගත කරනු ලබන කොට්ඨාසයකි. එම සමස්ත කාන්තාවකගේ යටි සිත තුළ පවතින සමාජයට එක එල්ලේ ප්‍රකාශ කිරීමට අපහසු සිතිවිලි සුද්දි නම් චරිතය හරහා යථාර්තවාදීව ප්‍රේක්ෂක මනසට හැඟෙන ආකාරය⁣ට ඉස්මතු කොට තිබේ. 

සමස්ත චිත්‍රපටය තුළින් සංකේතාත්මකව විවිධ අදහස් ඉස්මතු කරයි. ඇරිස්ටෝටල් පවසන අයුරින් බලය පිළිබඳ ආශාව , ධනය පිළිබඳ ආශාව , ලිංගිකත්වය පිළිබඳ ආශාව පෘථග්ජන මානසිකත්වය තුළ පවතී. ලාංකික සමාජය එලෙස ගත් කල ලිංගිකත්වය පිළිබඳ ආශාව තිබුණද ඒ පිළිබඳ මනා දැනුමක් නොමැති බව මෙම 28 චිත්‍රපටය මිය ගිය සුද්දීගේ පාපොච්චාරණය අැසුරින් හෙළිවේ. 

"ඒකට පළමු වැරදිකාරයා මං හිතන්නේ අපේ ඉස්කෝලේ 9 පංතියේ විද්‍යාව ටීචර් කියලා"

"දැන් මට අවුරුදු තිස් අටක් මට තාමත් ඒ පාඩම උගන්නලා නෑ"

ෆ්‍රොයිඩ් දක්වන පරිදි මිනිස් අභ්‍යන්තරිකව මානසිකත්වය තුළ දැඩි ලෙස අන්තර්ගත වන්නේ අවිඥාණයයි. ඒ තුළින් ඉස්මතු වන්නා වූ ලිංගිකත්වය කුතුහලය කෙතරම් ද යත් එයද සුද්දි නම් චරිතය මගින් ඉස්මතු කරන්නේ ඇගේ පාපොච්චාරණය හරහා ය. 

"අපි ඉස්සෙල්ලාම පෙරළුවේ විද්‍යාපති අගටම තිබුන ප්‍රජනන පාඩම"

ලාංකීය අධ්‍යාපන ක්‍රමය තුළ හිඩස මෙම පාඩමයි. එය සමාජය ඉස්මතු කරමින් ප්‍රේක්ෂකයා ගේ සිතෙහි කිසියම් මනෝමූලික ප්‍රශ්නාර්ථයක් ඉස්මතු කිරීමට අධ්‍යක්ෂවරයා උත්සාහ දරා ඇත. විශේෂයෙන්ම ගත් කළ සමාජය තුළ කතා බහට ලක්විය යුතු කාරණාවන් සංස්කෘතිය සභ්‍යත්වය වැනි කාරණාවන් හේතුවෙන් හකුලා ගන්නා විට එය පුද්ගල මනසට කෙතරම් ආකාරයේ බලපෑමක් සිදු කළ හැකි දැයි යන්න මෙම 28 චිත්‍රපටය කදිම නිදසුනකි. එයට හේතු ප්‍රත්‍ය වන ලාංකීය සමාජය තුළ ලිංගිකත්වය යන කාරණය ලිංගික විකෘතියක් ලෙස පෘථග්ජන මානසිකත්වය තුළ රෝපණය වී ඇති නිසාවෙනි. 

28 සිනමා නිර්මාණය ආරම්භ වන්නේ පතලය තම ලද පුත්‍රයා මනී සමඟ  ස්ත්‍රියකගේ හැටහතර මායම් පිළිබඳව අබසිරි වර්ණනාවක සිටින විට තම පියා විසින් සුද්දිගේ මරණය සලකන විට අවුරුදු ගණනාවකට පෙර අතුරුදහන් වූ සුද්දි නැවත සොයාගෙන යාම අරමුණු වන අතර එවිට අබසිරිගේ මනෝමූලික අභ්‍යන්තර හැඟීම් ක්‍රියා කරන්නේ දුක තුනී කර ගත් අව්‍යාජ ගැමියෙකු ලෙසිනි. 

"මේ දවස් වල පත්තර වල ස්ත්‍රී දූෂණ මිනීමැරුම් ලිංගික අපචාර ලිපියක් දෙකක් වරදින්නේම නෑ" 

පෞරුෂය පිළිබඳ පිළිබද ප්‍රොයිඩඳ ප්‍රොයිඩ්ගේ මතයට අනුව ගත් කළ ඉඩ් සංස්කාරය ක්‍රියාත්මක වන ආකාරය අවස්ථා කිහිපයක දී මෙම චිත්‍රපටය තුළ ඉස්මතු කිරීමට ප්‍රසන්න ජයකොඩි උත්සාහ දරා ඇත. සේයා සදෙව්ම් ඝාතනය යාපනයේ පාසල් දැරියකගේ ඝාතනය , බලහත්කාර කම කාන්තා ලිංගික සූරාකෑම යන අපරාධයන් පරපීඩක කාමුකත්වය නිරූපණය කරයි. එහි ප්‍රධානතම මෙවලම ඉඩ් සංස්කාරයයි. එහෙම නිර්මාණාත්මක විස්මිත කිරීමට කටයුතු කරමි ප්‍රසන්න ජයකොඩි උත්සාහ දරන්නේ යටිපෙළ සමාජයට අවබෝධ කරවීමයි. 

පෘථග්ජන මිනිසා යනු කාමභෝගී ජීවිතයක් ගත කිරීමට ඇල්මක් දක්වන ලද සත්වයෙකි. සිය මනස තුළ ආශක්ත වන්නා වූ හැඟීම් එක එල්ලේ ප්‍රකාශක නොහැක්කේ සමාජ සංස්කෘතික රාමුව සහ සදාචාර විරෝධී වීම හේතුවෙනි. ෆ්‍රොයිඩ් මනෝ විශ්ලේෂණවාදය තුළ ඉතාමත් ප්‍රබල ලෙස ඉස්මතු කර දක්වයි. සුද්දී නම් මියගිය කාන්තාවගේ පාපොච්චාරණය හරහා ඉස්මතු වන්නේ සමස්ත චිත්‍රපටය තුළින් ම කිසියම් පහරක් මිනිසාගේ මානසිකත්වය තුළ  තිබෙන ඉඩ්  සංස්කාරය ට පහරක් එල්ල කරමිණි. 

"අපේ රටේ තමන් ගැන ඇත්ත කියන්න පණ තියෙන මනුස්සයෙකුට බැහැ" 

28 චිත්‍රපටය තුළ පිරිමින්ගේ පමණක් නොව කාන්තාවන්ගේ කාන්තාවන්ගේ පාපොච්චාරණයයි මනෝභාවයන් සඳහා ඉඩකඩ අවස්ථාව ලබා දීම දක්නට ඇත. අබසිරි විසින් සුද්දිගේ නිර්වත ප්‍රථමවරට දකින්නේ මල් ශාලාව තුලදීය. සුදිදීගේ නිරැවත් සිරැර දුටු අබසිරි පවසන්නේ,

........................................

නමුදු සුද්දීගේ මළ සිරුර අසල කිසිවකු නොසිටින අවස්ථාවේ ක්‍රියා කරන ලද ආකාරය හරහා මිනිසාගේ අතෘප්තකර මානසික  ආශාවන් සංතෘප්ත කර ගැනීමට යාම ද පොදුවේ සමාජය තුළින් අසන්නට දකින්නට ලැබෙන කාරණාවකි. 

එය 28 චිත්‍රපටය හරහා එළි දැකීමට ප්‍රසන්න ජයකොඩි උත්සාහ කර ඇති ආකාරය අපූරුවයි. එනම් පුද්ගල අවිඥානය තුළ ලිංගික හැඟීම් තෘප්තිමත් කර ගැනීමට මළමිනියක් හෝ ප්‍රමාණවත් බව නිර්මාණකරුවන් සමාජයට ඉංග්‍රීසීන් පවසයි. 

මෙම 28 චිත්‍රපටය හරහා ස්ත්‍රියකගේ මනෝභාවය ස්ත්‍රී ලාලිත්‍ය සංයමයකින් යුක්තව සමාජයට ගෙන හැර පායි විශේෂයෙන්ම ස්ත්‍රියක් ප්‍රසිද්ධ නොකරන යට සිරිතක් මනාව ඉස්මතු කරන්නේ සමස්ත කාන්තා සමාජය ම ඉස්මතු කරමිනි. සමාජය තුළ ඇති සමාජ මානසිකත්වය නිර්මාණය වී ඇත්තේ ද කාන්තාව යනු පුතෙක් වෙළඳ භාණ්ඩයක් යයි යැයි හංවඩු ගසමිනි. 

"එයා මාව කසාද බඳිනවා කිව්වම මගෙත් එක්ක හිටපු කොල්ලො දෙන්නගෙ ඇස් උඩ ගියා" 

මෙම චිත්‍රපටය තුළ හමුවන තවත් එක් ප්‍රබල චරිතයක් ලෙස අබසිරිගේ පියා ඉස්මතු වේ. සුද්දිගේ මාමණ්ඩිය ග්‍රාමීය වැසියකු ලෙස ඔහුගේ අභ්‍යන්තරික මානසිකත්වය ක්‍රියා කරන ආකාරය මෙම චිත්‍රපටය තුළ දී වැදගත් වෙයි. එමෙන්ම ප්‍රසිද්ධ ස්ථානයක් තුළ දිය නෑමේදී මෙන්ම පෞද්ගලික අවකාශයක් වන නාන කාමරය තුළ දී ඇයට එකම අර්බුදයකට මුහුණ දීමට සිදුවේ. එනම් පුද්ගල යටි සිත තුළ ඇති ලිංගික ආශාවන්ගේ ආශාවන් ගේ ගොදුරක්  බවට ඇය පත්වීමයි. තවත් විටක එම නාන කාමරය පුද්ගල යටි සිත තුල  ඇති ගුප්ත ලිංගික ආශාවන් සංකේතවත් වන බවද දැක්විය හැක. එනම් මිනිස් මනස තුළ ඇති එම ලිංගික කාමුක හැඟීම් යම්කිසි පුද්ගලයකුගේ පෞද්ගලික අවකාශ වලට එල්බ ගැනීමට තරම්, පුද්ගල මනස ක්‍රියා කරන ආකාරය නිරෑපණය කිරීම හරහා පුද්ගල අවිඥානයේ ප්‍රබලත්වය මෙම චිත්‍රපටය ඇසුරින් මැනවින් නිරූපණය වේ. 

සුද්දීගේ මළ සිරුර නිවසට රැගෙන පැමිණි අවස්ථාවෙහි දී සිය මාමණ්ඩිය කඳු මුවාව දෙස බලා සිටින්නේ තමා වරදක් නොකළ සුචරිත පුද්ගලයෙකු ලෙසය. එවිට ක්ෂණයෙන් කැමරා කෝණය මාමණ්ඩිය දෙස එල්ල කරන කැමරාකරුවා  නැවතත් කැමරා කෝණය නාන කාමරය දෙස දෙසට එල්ල කරමින් කැමරාව හසු කර ගන්නේ නාන කාමරයෙන් පිටත දිය සෙවල වලින් පිරි ජරාජීර්න  වී ගොස් ඇති ආකාරය යි. එය සංකේතාත්මකව ඉස්මතු කරන්නේ පුද්ගල මනසයි. ව්‍යවහාරයේ පවතින "අභ්‍යන්තර සිතේ කැඩපත මුහුණ යන ප්‍රකාශය" එමගින් ප්‍රත්‍යක්ෂ වේ.  දියසෙවෙල මගෙන් නිර්මාණකරුවා ඉස්මතු කරන්නේ මානසික භාවයන් දියසෙවෙල වලට සමාන කරමිණි. එනම් මිනිසාගේ අභ්‍යන්තරය කිලිටිවීම  වීම හරහා අපගේ මානසික භාවයන් තුළ ද දියසෙවල අකුසල් හිත ක්‍රියාත්මක වීමේ ස්වභාවය ප්‍රබල ලෙස සංකේතාත්මකව සතු කරයි. 

එමෙන්ම සමස්ත චිත්‍රපටයේම සංසිද්ධියක් ලෙස මළ මිනියක් රැගෙන යන අයුරු දක්නට ලැබේ. එමඟින් යම් කිසි යම්කිසි ආකාරයකට පෘථග්ජන මානසිකත්වය තුළ කිසියම් ගැටළුවක් ඇති වීම සංකේතවත් කරයි. එනම් මිනී පෙට්ටිය මාර්ගයෙන් පහළට ඇද වැටීම හලට ඇද වැටීම හරහා ගැටළුව ඇතිවී එම ගැටලුව හරහා තව ගැටලු නිර්මාණය වීම පුද්ගල මනසට බද්ධ කර ඇති ආකාරය හඳුනාගත හැක. පුද්ගල මනස ද එබඳු වෙයි. මනුෂ්‍ය ජීවිතය තුළ ප්‍රශ්න ගැටලු ගැටලු මතු වූ විට එම ගැටලුවලින් මිදීමට උත්සාහ නොකරන අතර ප්‍රශ්න තුළ සිටිමින් එම ගැටළු හරහා තවත් ගැටලු ඇති කර ගනිමින් මිනිසා ජීවිත කාලය පුරාම ප්‍රශ්නය සමඟ කාලය ගත කරයි. එය අත්හැරිය නොහැකි එමගින් පුද්ගල මනෝභාවයක් සංකේතාත්මක ඉස්මතු කිරීමට නිර්මාණකරුවා දරා ඇති උත්සාහය අගනේය. එම මිනිපෙට්ටිය මගින් පුද්ගල ජීවිතය තුළ ඇතිවන්නාවු ප්‍රශ්න ගැටළු ඉස්මතු කිරීමට නිර්මාණකරුවා කටයුතු කර තිබේ. 

ස්ත්‍රී අරභයා වන පුරුෂ කියැවීම කිසියම් මානසිකත්වයක පවතින බව 28 චිත්‍රපටය ආරම්භයේදීම ප්‍රේක්ෂකයාට ගෙනහැර පායි. එය අබසිරිගේ පරම්පරාවද මාලිගය පරම්පරාව ද එක ලෙසින් කාන්තාවන් යන්න රාමුගත මානසිකත්වයක් 64මායම් හරහා ඉස්මතු කොට තිබේ. ස්ත්‍රී අරභයා වන පුරුෂ කියවීම වෙනස් වේ එය කිසියම් පුද්ගලයා මානසිකත්වයකින් රාමුගත කොට කාන්තා මේ අනුව මෙවැන්නක් යන්න වග නිරූපණය කොට ඇත. අශෝක හඳගමයන් විසින් අධ්‍යක්ෂණය කරන ලද අසන්ධිමිත්තා චිත්‍රපටය තුළ ස්ත්‍රිය අරභයා වන පුරුෂ කියවීම හසුකර ගනු  පිණිස අසන්ධිමිත්තාගේ ශරීර ස්වරූපය උපයෝගී කරගැනීමේ අවස්ථාව කරා යාමට හඳගමයන් වෑයම් කරන බවක් පෙනේ. මෙහිදී නිර්මාණ කරුවන් දෙදෙනා විසින් එකිනෙකට වෙනස් මානසික ප්‍රස්තුත ප්‍රස්තුතයක් අරඹයා කාන්තාව නිර්මාණය කර ඇති අයුරු හඳුනාගත හැක. 

චිත්‍රපටය ආරම්භයේ දී මියගිය සුද්දිගේ පාපොච්චාරණය හරහා මෘත ශරීරාගාරයේ ස්ත්‍රීන් මිය යාමට හේතුව විවේචනාත්මකව විස්තර කරනු ලබයි. එවැනි ප්‍රස්තුත හරහා නිර්මානකරුවා සැබෑ සමාජ යථාර්ථය ඔස්සේ පුද්ගල අදම මානසිකත්වයත් , පරපීඩක කාමුකත්වයත් මනාව ඉස්මතු කොට ඇත. එසේම මළ මිනී මගින් සාමාජීය පුද්ගල මනෝභාවයන් ප්‍රබල ලෙ ඉස්මතු වේ. 

මනෝ විශ්ලේෂණාත්මක ව විග්‍රහ කිරීමේදී අබසිරිගේ සිත තුළ තුල තෙරපෙන මානසික ගැටුම සමස්ත චිත්‍රපටයේ ඉදිරියට රැගෙන යාම සඳහා මනා පිටුවහලක් සහ දායකත්වයක් සපයයි. 

කොත්මලේ ප්‍රජා ගුවන් විදුලි සේවය

කොත්මලේ ප්‍රජා ගුවන් විදුලි සේවය 

විද්‍යුත් සන්නිවේදනයේ ප්‍රබලතම ක්ෂේත්‍රය ගුවන් විදුලියයි. 

යුනෙස්කෝ සංවිධාන ලෝකයේ තිබෙන ගුවන්විදුලි සේවා ප්‍රධාන ශානර හතරක් යටතේ වර්ගීකරණය කර ඇත. (United nations Educational scientific and cultural organization) 

පෞද්ගලික හිමිකාරීත්වය සහිත වාණිජ ගුවන්විදුලි සේවා. 

(Commercial bordcast channels with private ownership) 

රාජ්‍ය හිමිකාරීත්වය සහිත ගුවන් විදුලිය 

State - owned Radio 

ජාතික මහජන සේවා ගුවන්විදුලි 

National public service Radio

විකල්ප ගුවන්විදුලි 

Alternative Radio

කොලින් ෆ්රේසර් (colin fraser) හා සෝනියා රෙසට්‍රපො එස්ටාඩා (sonia Restrepo Estrada) 

(2001) අනුව මහජන සේවා ගුවන්විදුලි සංකල්පය මත පදනම්ව ප්‍රජා ගුවන්විදුලි සේවා ක්‍රියාත්මක වේ. 

සමස්ථ  මහජනයාට මහජන සේවා ගුවන්විදුලි ක්‍රියාත්මක වන අතර එම මහජනතාවගේ විවිධ ස්තරයන් තෝරාගනිමින් සුවිශේෂී ප්‍රජා කණ්ඩායමකට ක්‍රියාත්මක වීම ප්‍රජා ගුවන් විදුලිය සිදුකරනු ලබයි. 

ප්‍රජාව හඳුනාගැනීම 

පොදු ගති ලක්ෂණ සහිත ජන කණ්ඩායමක් 

තෝරා ගත් භූමි ප්‍රදේශයක එකට ජීවත් වීම එකම වෘත්තියක හෝ ආර්ථික කාර්යක නියැලීම

එක සමාන සමාජ , ආර්ථික හෝ සංස්කෘතික ස්ථරයට අයත් වීම 

යම් පොදු අභිලාෂයන් සහ උවමනාවන් පැවතීම 

මෙලෙස ප්‍රජා  කණ්ඩායමක දැකගන්නට ලැබෙන මූලික  ලක්ෂණ කිහිපයකි. 

මෙවැනි ගති ලක්ෂණ සහිත ප්‍රජාවක් අතරින් ප්‍රජා ගුවන් ගුවන්විදුලි සේවයක්  බිහිවේ. 

ප්‍රජා ගුවන්විදුලිය හැඳින්වීම

ප්‍රජා ගුවන්විදුලි  මධ්‍යස්ථානයක් යනු ප්‍රජාව පිළිබඳව ප්‍රජාව විසින් ප්‍රජාව උදෙසා ප්‍රජාව තුළ ක්‍රියාත්මක කරන්නකි. 

ලුයී ටාබින් 

ප්‍රජා ගුවන්විදුලියක් යනු,

ප්‍රජා සහභාගිත්වය

ප්‍රජා හිමිකාරිත්වය හා කළමනාකාරීත්වය 

තෝරාගත් ප්‍රදේශයක් ආවරණය කිරීම 

සරල තාක්ෂණයක් භාවිතය

අඩු වියදම

කුඩා කාර්ය මණ්ඩලයක් සහිත වීම

ලාභ නොලැබීම 

ප්‍රජා ගුවන්විදුලි සංකල්පයේ ව්‍යාප්තිය 

1950 දශකයෙහි බොලිවියාවේ ආකර කම්කරුවන් ගේ හඬ ලෝකයේ ප්‍රථම ප්‍රජා (Voice of miners) සේවය යැයි බොහෝ දෙනා පිළිගැනේ. 

උදා - තම්බුලි ප්‍රජා ගුවන්විදුලි - පිලිපීනය

රේඩියෝ සාගර මාතා - නේපාලය

රේඩියෝ සුටාටෙන්ෂා - කොළොම්බියාව

ශ්‍රී ලංකාවේ ප්‍රජා ගුවන්විදුලි සේවා 

1977 පසු ශ්‍රී ලංකාවේ ඇති වූ සමාජ ආර්ථික වෙනස්කම් වල ප්‍රතිඵලයක් වශයෙන් මෙරට විද්‍යුත් ඒකාධිකාරිය හිමිකරගෙන සිටී ශ්‍රී ලංකා ගුවන් විදුලි සංස්ථාව ගුවන්විදුලි  විකාශන කටයුතු විමධ්‍යගත කිරීමටත් ඒ තුළින් ප්‍රාදේශීය සහභාගිත්වය ගුවන්විදුලි මාධ්‍ය කෙරෙහි ලබා ගැනීමත් සලකා බලනු ලැබීය. 

ආසියාවේ ප්‍රථම ප්‍රජා ගුවන් විදුලිය බිහිවූයේ ශ්‍රී ලංකාවේය. 

1981 වර්ෂයේ  ආරම්භ වූ මහවැලි කඩිනම් ව්‍යාපාරය යටතේ බිහිවන ප්‍රජා ගුවන්විදුලි ලෙස, 

මහවැලි ප්‍රජා ගුවන්විදුලිය (1981) 

ගිරාඳුරුකෝට්ටේ ප්‍රජා ගුවන්විදුලිය (1986)

කොත්මලේ ප්‍රජා ගුවන්විදුලිය (1988)

ඌව ප්‍රජා ගුවන් විදුලිය  (2001-2003)

මහ ඉලුප්පල්ලම ප්‍රජා ගුවන්විදුලිය

කොත්මලේ ප්‍රජා ගුවන්විදුලිය (1988) 

මහවැලි ව්‍යාපාරය යටතේ සංවර්ධනය කරනු ලැබූ දෙවන විශාලතම ප්‍රජා ගුවන් විදුලි සේවය වන්නේ කොත්මලේ ප්‍රජා ගුවන් විදුලියයි. 

1989 ජනවාරි මස 17 දින මාවතුර ප්‍රදේශයේ ආරම්භ විය. 

කොත්මලේ වේල්ල ට ඉහලින් පිහිටි දොරගල ගම්මානේ වසා තිබූ තේ කර්මාන්ත ශාලාවක කාමරයක ඉදිකළ මැදිරියක සිට කොත්මලේ ප්‍රජා ගුවන් විදුලියේ විකාශන කටයුතු  ආරම්භ කරන ලදී. 

එවකට  ඉඩම් සංවර්ධන හා මහවැලි අමාත්‍යව සිටි ගාමණී අතුකෝරළ මහතා විසින් කොත්මලේ ප්‍රජා ගුවන් විදුලි සේවය විවෘත කර ඇත.  

මෙය ශ්‍රී ලංකා ගුවන් විදුලි සංස්ථාව හා යුනෙස්කෝවේ අරමුදල් සහිතව එසේම කොළඹ විශ්වවිද්‍යාලය ද අනුමැතිය සහිතව ආරම්භ කොට තිබේ.   

මධ්‍යම කඳුකරයේ මාවතුර ප්‍රදේශයේ පිහිටනු ලැබූ කොත්මලේ ප්‍රජා ගුවන් විදුලිය මගින් නාවලපිටිය ගම්පොල හැටන් සහ තිස්පනේ යන නගර හා ගම්මාන  60 පමණ ආවරණය කරනු ලබයි. 

කොත්මලේ ප්‍රජා ගුවන්විදුලි මධ්‍යස්ථාන අවට 15km අවට කලාපය තුල හමු වූ බොහෝ දෙනෙක් කොත්මලේ ප්‍රජා ගුවන්විදුලියට සවන් දී ඇති බව කොත්මලේ ප්‍රජා ගුවන් විදුලි ගුවන්විදුලි මධ්‍යස්ථානයේ ස්වේච්ඡා සේවිකාවක් වශයෙන් කටයුතු කළ ඕස්ට්‍රේලියානු ජාතික ටාන්‍යා නෙතලි ප්‍රකාශ කර තිබේ.  

කොත්මලේ ජලාශ ඉදි වීමත් සමඟම එම ප්‍රදේශවල ජනතාවගේ පාරම්පරික ඉඩම් ඔවුනට අහිමි වීමත්  සමඟ එය අවට පිහිටි තේ ඉඩම් වලින් කොටස් වශයෙන් එම ප්‍රජාවට ලබා දී තිබේ. 

මොවුන් මුල් මුල් කාලයේ නම් ගොවිතැන් හා සුළු අපනයන බෝග වගාවන් සඳහා අවශ්‍ය දැනුම ලබා ගැනීමටත් 

සමාජ පරිසරවල යහපත් අන්දමින් සමාජ ගතවීමටත් 

අවශ්‍ය උපදෙස් ලබා ගැනීමටත් 

හොඳ සමාජය තුළ යම් උසස් මට්ටමකට රැගෙන ඒමටත් 

යන කාරණා මූලික කොට ගෙන කොත්මලේ ප්‍රජා ගුවන් විදුලි සේවය ස්ථාපිත වී තිබේ. 

කොත්මලේ ප්‍රජා ගුවන් විදුලියෙහි ක්‍රියාකාරීත්වය

මුල් කාලයේ නව රාත්‍රි 7.00 සිට 8.00 දක්වා කාලයක් ඉතා කෙටි ගුවන් කාලයක් තුළ  විකාශන කටයුතු සිදු කළ අතර පසුකාලීනව රාත්‍රී විකාශනය, ආදී වශයෙන් විකාශනය කටයුතු සිදු කෙරිනි.  

සන්නිවේදන ප්‍රතිපත්තින්හි /ක්‍රමවේදයන්හි ජාත්‍යන්තර පසුබිම සංවර්ධිත රටවල් හා සංවර්ධනය වෙමින් පවතින රටවල් ඇසුරින්

සන්නිවේදන ප්‍රතිපත්තින්හි /ක්‍රමවේදයන්හි ජාත්‍යන්තර පසුබිම සංවර්ධිත රටවල් හා සංවර්ධනය වෙමින් පවතින රටවල් ඇසුරින්

සංවර්ධිත රටවලට සාපේක්ෂව විධිමත් ආපදාකළමනාකරණ ව්‍යුහයක් ස්ථාපිත වී නොමැති සංවර්ධනය වෙමින් පවතින රටවල ප්‍රශස්ත මට්ටමේ අපදා සන්නිවේදන ජාලයක් ක්‍රියාත්මක නොවේ. 

සංවර්ධිත රටවලට සාපේක්ෂව සංවර්ධනය වෙමින් පවතින රාජ්‍යයන් හි ආපදාවන්ට වැඩි වශයෙන් මුහුණ දී ජීවිත දේපළ හානි රාශියක් සිදු වන අයුරු හඳුනාගත හැකිය. 

යුරෝපය තුල බොහෝ රාජ්‍යයන්හි ඉතා ක්ෂණික වශයෙන් ක්‍රියාත්මක වන්නාවූ ජාතික ආපදා සන්නිවේදන පද්ධති හඳුන්වා දී තිබේ. ජාත්‍යන්තරය ගත්කල පරිපාලන හා දේශපාලන ආයතන ආරක්ෂක හා යුධ ආයතන හා මාධ්‍ය ආයතන මේ සඳහා ප්‍රධාන වේ. ඒ අතරිනුත් ප්‍රධාන කාර්යය සිදු කරන්න ලබන්නේ මාධ්‍ය ආයතන විසිනි. නමුත් සංවර්ධනය වෙමින් පවතින රටවල මෙවැනි කාරණා දක්නට ලැබුණද ඒවා විධිමත් ලෙස ක්‍රියාත්මක නොවන අයුරු හඳුනාගත හැක. 

පෙර පරිච්ඡේදයක සඳහන් කරන ලද පරිදි සංවර්ධිත රාජ්‍යයන් ආපදා සන්නිවේදන ප්‍රතිපත්තියෙන්හි මනා සැලසුම් සහගත භාවය හේතුවෙන් එම රාජ්‍යයන් හි දක්නට ලැබෙන ආපදා සන්නිවේදනය විධිමත්ව සිදු වන ක්‍රියාවලිය සංවර්ධනය වෙමින් පවතින රාජ යද්දි සත්‍ය සත්‍ය වශයෙන්ම සිදු වනවාද නැද්ද යන්න පිළිබඳව ගැටලු ගැටලු අද්‍යතනය වන විට ඉස්මතු වී පෙනෙන්නට තිබේ. 

විශේෂයෙන්ම ගත් කල බ්‍රිතාන්‍ය ඇමෙරිකානු රාජ්‍යයන් ආපදා සන්නිවේදන ක්‍රියාදාමයන්හි ආපදාවකට මුහුණ දෙන ප්‍රජාවගේ බිඳ වැටෙන මානසිකත්වය යහපත් අතර පරිවර්තනය කිරීමේ ක්‍රමවේදයන් ප්‍රතිපත්ති රාමුවක් තුළ කටයුතු කරයි. 

රටක් සංවර්ධනය කරා ගමන් කර දීමේදී ප්‍රජාවගේ සවිබල ගැන්වීමට බෙහෙවින් වැදගත් වන බව ජාත්‍යන්තර රටවල් අවබෝධ කරගෙන සිටී. නමුත් සංවර්ධනය වෙමින් පවතින රාජ තුළ එවැනි සරල කාරණාවන් පවා පසෙකලා ආර්ථික ක්‍රියාවලිය හමුවේ ජනමාධ්‍ය අද මාධ්‍ය කර්මාන්තය තුළ මුදල් පසුපස හඹායන ප්‍රවාහයක් බවට පරිවර්තනය වෙමින් තිබේ. 

ආපදා සෙනවි තැන ප්‍රතිපත්තීන්හි ජාත්‍යන්තර පසුබිම සංවර්ධනය වෙමින් පවතින රටවල් ඇසුරින් විග්‍රහ කිරීමේ දී ශ්‍රී ලංකාවේ වැදගත් වනු ඇත.  ශ්‍රී ලංකාවේ ස්වභාවික විපත් සම්බන්ධයෙන් සිදු වනුයේ ප්‍රතිචාර දැක්වීමේ ක්‍රියාවලියක් පමණි. මෙරට ආපදාවන් කළමනාකරණය පිළිබඳව විශේෂ අවධානය යොමු කරමින් 1990 දශකයේ ආපදා ආපදාකළමනාකරණ දර්ශකය ලෙස නම් කර තිබුණද තිබුණ ද එයින් පවා මෙරට ආපදා කලමනාකරණය පිළිබඳව පුළුල් කතිකාවතක් ඇති කිරීමට උනන්දුවක් ඇතිවූයේ නැත. 

2003 වර්ෂයේදී ශ්‍රී ලංකාවේ බොහෝ දෙනකු මවිතයට පත් වෙමින් කිසිවකු නොසිතූ ප්‍රදේශ බොහෝමයක් නායයෑමට ලක් විය. ජල ගැනීම වලට ගොදුරු විය. දිනෙන් දින නොසිතන ආකාරයේ ස්වභාවික විපත් අත්විඳීමට සිදු වී ඇත්තේ ස්වාභාවික ආපදාවලින්  එල්ලවන අභියෝග ජය ගැනීමට තරම් ආපදා සන්නිවේදනය සම්බන්ධයෙන් මෙරට තුළ ප්‍රතිපත්තියක් නොමැති වීමේ ප්‍රතිවිපාකයන් ය. 

මෙරට තුළ සුබසාධන මධ්‍යස්ථාන වලට හා සෙසු විපතට පත්වූවන්ට සහන සැලසීමේ දී වියළි ආහාර ලබා දීමේ දී විෂමතා ඇති වීමට නිසි ආපදා කළමනාකරණ ප්‍රතිපත්තියක් නොමැති වීමේ අඩුව බෙහෙවින් බලපා තිබේ. ශ්‍රී ලංකාව තුළ ස්ථාපනය කරන ලද 2005 අංක 13 දරණ ආපදාකළමනාකරණ ආපදාකළමනාකරණ පනතේ ප්‍රධාන අරමුණ පහකි. 

ජාතික ආපදා ආපදාකළමනාකරණ සභාවක් පිහිටුවීම

ආපදාකළමනාකරණ මධ්‍යස්ථානය පිහිටුවීම

තාක්ෂණික කමිටු පිහිටුවීම

ආපදාවන්ට වළඳ ලකාට සහන සේවා හා වන්දි ප්‍රදානය

ආපදාවක් වළක්වන විධිමත් ප්‍රතිපත්තියක් ක්‍රියාත්මක වීම තුළින් රට විධිමත් ලෙස සංවර්ධනය කිරීමට ද හැකි වේ. 

සංවර්ධිත රටවලට සාපේක්ෂව විධිමත් ආපදාකළමනාකරණ බිය යකෝ ස්ථාපිත වී නොමැති සංවර්ධනය වෙමින් පවතින රටවල ප්‍රශස්ත මට්ටමේ ආපදා සන්නිවේදන ජාලයක් ක්‍රියාත්මක නොවේ මූලික අවශ්‍යතාව සපුරා ගැනීමේ තරඟයට උර දී සිටින දියුණු වෙමින් පවතින තුන්වන ලෝකයේ රටවල ආපදා සන්නිවේදනය ලෙස ක්‍රියාත්මක වනුයේ කිසියම් ආපදාවක් සිදුවීමෙන් පසු වන සිද්ධි වාර්තා කරණය කි. ආපදාවන්ට පෙර හා පසු වශයෙන් විධිමත්ව කළමණාකරන රටාවක් ව්‍යාප්ත කරනවා සේම සන්නිවේදනයේ දී ද ගවේෂණාත්මක අර්ථකථන නොදී ආපදා පිළිබඳ උඩින් පල්ලෙන් වන අතපත ගෑමේ වාර්තාකරණයක් දක්නට ලැබේ. 

ඉදිරි වසර කිහිපය තුළ ලොව බොහොමයක් රටවල් ආපදාවලට නිරාවරණය වීමේ ඉඩ ප්‍රස්ථාව වැඩි හෙයින් බොහොමයක් දෙවැනි ලොව දියුණු වෙමින් පවතින රටවල් සඳහා විධිමත් ආපදාකළමනාකරණ ව්‍යුහයක් මෙන්ම ආපදා සන්නිවේදන ප්‍රතිපත්ති සැකසීමේ අවශ්‍යතාවයක් එක්සත් ජාතීන්ගේ සංවිධානය විසින් පෙන්වා දී ඇත. 

WA කසුනි නිමල්කා විජේසිංහ

කොළඹ විශ්වවිද්‍යාලය 

ජනමාධ්‍ය අධ්‍යනාංශය 

ආපදා සන්නිවේදන ප්‍රතිපත්තීන්හි, ක්‍රමවේදයන්හි ජාත්‍යන්තර පසුබිම

ආපදා සන්නිවේදන ප්‍රතිපත්තීන්හි / ක්‍රමවේදයන්හි ජාත්‍යන්තර පසුබිම

ලොව පුරා සිදුවෙමින් පවතින ආපදා තත්ත්වය දැකගත හැකි අඩු වීමක් නොව වර්ධනයකි. ලෝකය පුරා සිදුවන ආපදාවන්හි ස්වභාවිකව සිදුවන ආපදා මෙන්ම මිනිස් ක්‍රියාවන් හේතුවෙන් සිදුවන ආපදා සුලබ ව පවතී. ගෝලීයකරණ ක්‍රියාවලිය ට රටවල් මුහුණ දීමේදී ආපදා සන්නිවේදනය සම්බන්ධයෙන් ලෝකයේ විවිධ රටවල් විවිධ ශක්‍යතාවයන් එක්රොක් කරගනිමින් කර ගනිමින් කටයුතු කරයි. 

නිදසුන් ලෙස අපදාව වැඩි වශයෙන් සිදුවන ජපානය තුල මේ වනවිට අපදාව අවම කිරීම සහ පූර්ව අනතුරු ඇඟවීමේ ක්‍රියාවලිය සම්බන්ධයෙන් ඉදිරියෙන් සිටී. නමුත් තාක්ෂණය අතින් ඉදිරියේ සිටින ඇමරිකාව ඇතැම් ආපදා තත්වයන් හමුවේ ඉතාමත් අසීරුතාවන්ට මුහුණ දී තිබේ. නිදසුන් ලෙස රීටා , කැත්‍රිතා වැනි චණ්ඩ මාරුත හඳුන්වා දිය හැක. 

අද්‍යතනය තුළ පමණක් නොව මීට දශක ගණනාවකට ප්‍රථමව ද ලොවපුරා රටවල් හා එක්වී ආපදා සන්නිවේදනය සඳහා වන  කරුණු සම්බන්ධයෙන් විවිධ සමුළු පවත්වමින් ඒ සඳහා විවිධ ප්‍රතිපත්තීන්  නිර්මාණය කිරීමට අවධානය යොමු කර තිබේ.  

ආපදාවකට මුහුණ දී නොමැති රාජ්‍යක් හඳුනා ගැනීමට නොමැති තරම්ය. අද්‍යතනය වන විට සමාජයක් නිර්මාණය වී ඇත්තේ ද සිදුවන ආපදාවන්හි දී ගොඩනැගෙන සන්නිවේදන ක්‍රමයන්ගේ ගතිකත්වය මතය. 

එම ක්‍රමවේදයන්හි ඇති විශේෂත්වය මත මානවයා හට ආපදාවකට මුහුණදීමට අවශ්‍ය වන්නාවූ ආකල්ප රාමුවක් මනස තුළ නිර්මාණය වී තිබේ. 

ආපදා සන්නිවේදන ප්‍රතිපත්තීන්හි / ක්‍රමවේදයන්හි ජාත්‍යන්තර පසුබිම රටවල් පිළිබඳව අදයනය කිරීමේ දී එක්සත් ජාතීන්ගේ සංවිධානය විසින් 1990 දශකයේ ස්වභාවික ආපදා අවම කිරීමේ ජාත්‍යන්තර දර්ශකය නමින් ප්‍රතිපත්ති සකස් කිරීමත්, සමග මෑත අවුරුදු කිහිපය තුළ ආපදා සන්නිවේදනය පිළිබඳ උනන්දුවක් ඇති ව තිබේ. 

1990 වසරේ මැයි මස 20 සිට 22 දක්වා පින්ලන්තයේ ටැම්පර්  අගනුවර පැවති ආපදා සන්නිවේදනය පිළිබඳ සමුළුවට සහභාගි වූ ලොව පුරා සිටින ඉංජිනේරුවරුන් භූ විද්‍යාඥයන් ප්‍රමුඛ රටවල් 25 ක නියෝජිතයන් ආපදා සන්නිවේදනය පිළිබඳ පිලිබඳ ප්‍රතිපත්තියක් සකස් කළේය. 

ඇමරිකාවේ ලොස් ඇන්ජලීස්හි ආපදා සන්නිවේදනය සේවය එවැන්නකි. ෆෙඩරල් සන්නිවේදන කොමිසම හරහා ආධාර ලබන ආයතන මගින් ක්ෂණික ගුවන් විදුලි සන්නිවේදන විධි ක්‍රමයක් ආපදා සන්නිවේදනය සඳහා භාවිතා කරනු ලැබේ. 

බටහිර රටවල ඉතා දියුණු සන්නිවේදන තාක්ෂණික ක්‍රමවේදයක් මෙන්ම ඒ ආශ්‍රිත අනෙකුත් සම්පත් ලබා ගැනීමේදී මූල්‍ය ගැටලු නොපවත්වන නිසාම වෙළෙඳ  ක්‍රමවේදය යටතේ ක්‍රියාත්මක වන ජනමාධ්‍යවලින් දා ආපදා සන්නිවේදනය විධිමත් හා ක්‍රමවත් ලෙස පවත්වාගෙන යාමට අවශ්‍ය ආධාර ලබා දෙයි. 

මේ අනුව ගත් කල කල පෙම ලෝකයේ රටවල් සඳහා ද විධිමත් ආපදා සන්නිවේදනය ක්‍රමවේදයන් සහ ප්‍රතිපත්ති වන අවශ්‍යතාවය මැනවින් ඉස්මතු වේ. එය  එක්සත් ජාතීන්ගේ සංවිධානය විසින් ද පෙන්වා දී ඇත. 

WA කසුනි විජේසිංහ 

පුහුණු ජනජනමාධ්‍යවේදිනී